Γιαλό, γιαλό, Καληνυχτιά, Γιατζιλαριανοί : Στίχοι, πληροφορίες και ιστορία του τραγουδιού

 Γιαλό, γιαλό, Καληνυχτιά, Γιατζιλαριανοί : Στίχοι, πληροφορίες και ιστορία του τραγουδιού

 

Στίχοι

Την καλησπέρα σου ’φερα, δώσ’ μου την καληνύχτα,

εγώ δουλειά δεν είχα εδώ, μόνο για σένα ήρχα.

 

Έβγα να σε δω,

έβγα να σε δω,

έβγα να σε δω

να παρηγορηθώ.

 

Τα μάτια σου με κάψανε μα ’γω τα καμαρώνω,

σαν κάνω μέρες να τα δω, κλαίω και δε μερώνω.

 

Γιαλό, γιαλό, γιαλό,

ψαράκια κυνηγώ

κυνήγα τα και συ

αγάπη μου χρυσή.

 

Όλοι μου λεν να σ’ αρνηθώ, δεν ξέρω τι να κάνω,

και ’γω μια ώρα αν δε σε δω, το νου μου τονε χάνω.

 

Μαλών’ η μάνα της,

μαλών’ η μάνα της,

μαλώνει κι αδερφός της

πως πέφτω αντάμα της.

 

[Άσπρο γαρύφαλλο κρατώ κόκκινο θα το βάψω

κι αν το πετύχω στη μπογιά πολλές καρδιές θα κάψω.

 

Σ’ αφήνω την καληνυχτιά, χρουσό μου πορτοκάλι,

και αύριο την ταχινή1 τα ξαναλέμε πάλι.

 

Σ’ αφήνω την καληνυχτιά, θέσε2, γλυκά κοιμήσου

και στ’ όνειρό σου να με δεις σκλάβο και δουλευτή σου.

 

Οι Γιατζιλαριανοί, οι Γιατζιλαριανοί,

οι Γιατζιλαριανοί δε βγάλαν αχινιοί,

άλλος ένανε, άλλος ένανε,

άλλος ένανε κι άλλος κανένανε3.]

 

1 νωρίς το πρωί.

2 στρώσε.

3 Τα δυο πρώτα πρόσθετα δίστιχα είναι από την καταγραφή της Δόμνας το 1988 (βλ. παρακάτω) ενώ τα δυο τελευταία μαζί με το τσάκισμα "οι Γιατζιλαριανοί" μάς το έστειλε ο φιλόλογος και μελετητής Θοδωρής Κοντάρας (2018).

 

Πληροφορίες

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Μικρά Ασία ΤΟΠΟΣ: Ερυθραία, Αλάτσατα ΕΙΔΟΣ: Δίστιχα ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ: Της αγάπης ΡΥΘΜΟΣ: 4σημος ΧΟΡΟΣ: Συρτός ΘΕΜΑ: Ερωτικός καημός

 

Η ιστορία του αλατσατιανού τραγουδιού «Γιαλό, γιαλό» ή «Καληνυχτιά» ή «Γιατζιλαριανοί

Το τραγούδι είναι αλατσατιανό συρτό και το διέσωσε η Αλατσατιανή Κλεονίκη Τζοανάκη, όπως πολλά άλλα τραγούδια και χορούς της Ερυθραίας, και το δίδαξε στη Δόμνα Σαμίου και σε άλλους.

 

Η Δόμνα ηχογράφησε το τραγούδι το 1984, για πρώτη φορά στη δισκογραφία, τραγουδισμένο από την Κλεονίκη Τζοανάκη, συνοδευμένη από τις Νεοερυθραιώτισσες Μαρία Τζοανάκη, Βάσω Γεώργαντζη, Λένα Τσολακίδου και κοπέλες του Ομίλου Ελληνικών Λαϊκών Χορών «Ελένη Τσαούλη». Κυκλοφόρησε ως «Γιατζηλαριανή» (από λάθος) στο δεύτερο LP με μικρασιάτικα τραγούδια με τίτλο «Μικρασιάτικα Τραγούδια 2», τον Ιούνιο του 1991.

 

Η Κλεονίκη τραγουδούσε με το τουμπελέκι της συχνότατα το συρτό αυτό, στο οποίο κολλούσε όσα δίστιχα –σχεδόν πάντα ερωτικά– της έρχονταν στο νου εκείνη την ώρα. Πάντα όμως το πρώτο ή το δεύτερο τσάκισμα (ρεφρέν) ήταν το:

 

Γιαλό, γιαλό, γιαλό,

ψαράκια κυνηγώ,

κυνήγα τα κι εσύ,

αγάπη μου χρυσή.

 

Η ίδια η Κλεονίκη και πολλοί άλλοι Αλατσατιανοί πρόσφυγες στη Νέα Ερυθραία το αποκαλούσαν με τρεις τίτλους, αξεχώριστα ονομάζοντας την ίδια μελωδία πάντοτε. Πότε το ‘λεγαν «Γιαλό, γιαλό», πότε «Καληνυχτιά» και πότε «Γιατζιλαριανοί». Τον τελευταίο στίχο με «τσι Γιατζιλαριανοί» τον χρησιμοποιούσαν ιδίως τις Απόκριες, ψεγαδιάζοντας αρκετά περιπαικτικά τους στεριανούς κατοίκους του χωριού Γιατζιλάρι, που δεν ξέραν καθόλου από θάλασσα και ψάρεμα, με το ακόλουθο δίστιχο, που έδωσε και τον τίτλο:

 

Οι Γιατζιλαριανοί, οι Γιατζιλαριανοί,

οι Γιατζιλαριανοί δε βγάλαν αχινιοί,

άλλος ένανε, άλλος ένανε,

άλλος ένανε κι άλλος κανένανε.

 

Σημειωτέον ότι τα ανατολικά αλατσατιανά τιμάρια (χωριά), όπως το Σεούτι, τα Τσικούρια (πατρίδα της Κλεονίκης), το Ζίγκουι, το Πυργί, το Σάφτερε κ. ά. είχαν πολλά αλισβερίσια με το Γιατζιλάρι, που ανήκε στα Βουρλά.

 

Η Δόμνα από λάθος κατάλαβε «Η Γιατζιλαριανή», όταν η Κλεονίκη της είπε «να πούμε τις Γιατζιλαριανοί». Έτσι, ο λανθασμένος τίτλος του τραγουδιού διαιωνίζεται μέχρι σήμερα, ως αναφορά σε κοπέλα από το Γιατζιλάρι, πράγμα που δεν ισχύει.

 

Το τραγούδι ονομάζεται επίσης «Καληνυχτιά», επειδή συχνά το τραγουδούσαν στο τέλος των γλεντιών με ανάλογα δίστιχα.

 

Ακόμη και σήμερα όσες γυναίκες το τραγουδούν ακόμη στη Νέα Ερυθραία, αξεχώριστα κι αδιάκριτα ονομάζουν το τραγούδι με τους τρεις τίτλους του, όπως και παλιά γινόταν ανάλογα με την περίσταση, κυρίως όμως το λένε «Γιαλό, γιαλό», σαν πιο καθιερωμένο στα γλέντια, στα χορευτικά και στις παραστάσεις.

 

Αυτά για την αποκατάσταση της παρεξήγησης.

 

Θοδωρής Κοντάρας (2018)

Φιλόλογος

 

Πηγή : domnasamiou.gr