O Σεπτέμβριος στην παράδοση – πληροφορίες εργασίες παροιμίες γιορτές έθιμα ιστορία

 O Σεπτέμβριος στην παράδοση – πληροφορίες εργασίες παροιμίες γιορτές έθιμα ιστορία

 

 

Αττικός μήνας: ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ (15 Σεπτεμβρίου - 13 Οκτωβρίου)

Ο Σεπτέμβριος -Τρυγητής- παράγεται απ' τη λατινική Septem (=επτά). Ήταν ο έβδομος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου, τότε που ο χρόνος άρχιζε από το Μάρτη.

Η πρώτη Σεπτεμβρίου -Πρωτοσταυριά- ορίστηκε από το 313 μ.Χ. ως αρχή των θρησκευτικών δεκαπεντάχρονων περιόδων της λεγόμενης Ινδίκτου. Τις Ινδικτιώνες τις καθιέρωσαν οι Άγιοι Πατέρες -επηρεασμένοι από τους Ρωμαίους- για φορολογικούς κυρίως σκοπούς. Την Πρωτοσεπτεμπριά οι αγρότες «καλούσαν» με διάφορους τρόπους και τεχνικές που θυμίζουν αρχαία θεσμοφόρια, το «πνεύμα της βλαστήσεως». Ο σπόρος που ήταν προορισμένος για τη σπορά «στέλλεται εις την εκκλησίαν διά να ευλογηθεί». Στην Κω κρεμούν στο εικονοστάσι το σύμβολο της «Αρκιχρονιάς»: μια αρμαθιά από ρόδι, σταφύλι, κυδώνι, σκόρδο και φύλλο από τον πλάτανο του Ιπποκράτη.

Τρυγητής: «Η πρώτη ημέρα του (Σεπτέμβρη) Τρυγητή χαιρετιζόταν στη Θράκη με τύμπανα και τραγούδια. Οι ληνοί συνοδεύονταν δ' ομάδων ορχουμένων και αδόντων. Την νύκτα παρέες προσωπιδοφόρων εν τυμπάνοις και αλαλαγμοίς τρέχουν στους δρόμους». Τα δρώμενα αυτά θυμίζουν αρχαία Οσχοφόρια στα οποία νέοι φορώντας στεφάνια από κλαδιά αμπέλου (όσχους) ξεκινούσαν από τον ναό του Διονύσου πηγαίνοντας προς τους αμπελώνες και τα πατητήρια. Λέγεται επίσης Σταυρός και Σποριάς.

Το Σεπτέμβρη ο τρύγος συνεχίζεται ενώ αρχίζει η σπορά και το όργωμα.

 

Γεωργικές εργασίες

Σπέρνουμε: Μπρόκολα, κουνουπίδια, λάχανα, μαρούλια, καρότα, παντζάρια, ραπανάκια, πράσα, σέλινο, μαϊντανό, άγρια και ήρεμα χόρτα, σπανάκια, σέσκλα, σινάπια, μυρώνια, καυκαλίθρα κ.α.

Φυτεύουμε:Κρεμμύδια, σκόρδα.

Μεταφυτεύουμε: Μαρούλια, μπρόκολα, κουνουπίδια, λάχανα, πράσα.

Συγκομιδή: Ντομάτες, μελιτζάνες, κολοκύθια, αγγούρια, πιπεριές, μπάμιες, φασόλια, αραποσίτια, βλίτα, αντράκλα, σέλινο, μαϊντανό.

Φρούτα: Αχλάδια, μήλα, ροδάκινα, σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, φιστίκια, κάστανα, ρόδια, σταφύλια, φραγκόσυκα.

Γενικές εργασίες και φροντίδες: Καθαρίζουμε το χωράφι μας από διάφορες καλοκαιρινές καλλιέργειες και το ετοιμάζουμε για τα χειμωνιάτικα κηπευτικά μας. Επιθεωρούμε τακτικά τα φυτά μας για ύπαρξη εχθρών και ασθενειών. Ψεκάζουμε με βιολογικά εντομοκτόνα, θερινό πολτό (όταν οι θερμοκρασίες είναι κάτω από 32 βαθμούς Κελσίου), χαλκό ή θειάφι τις καλλιέργειές μας ανάλογα με τις ανάγκες.

Για σπόρο: Μια από τις πιο σοβαρές και σημαντικές δουλειές το Σεπτέμβριο είναι η συλλογή σπόρων από τα φυτά μας. Μαζεύουμε και ξεραίνουμε σπόρους από τα καλοκαιρινά λαχανικά μας όπως ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές, κολοκύθια, αλλά και τα καλοκαιρινά αρωματικά φυτά και λουλούδια μας.

 

Παροιμίες

Τον Τρυγητή τ' αμπελουργού πάνε χαλάλι οι κόποι.

Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο.

Του Σταυρού σταύρωνε και δένε.

Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν.

Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα.

Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια.

Στον Τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε.

Του Σταυρού σταύρωνε και σπέρνε.

 

Γιορτές έθιμα ιστορία

Γιορτές και ΈθιμαΤου Αγίου Μάμαντος (2 Σεπτεμβρίου). Είναι άγιος βοσκός. Παλιά γίνονταν  θυσίες προβάτων στα ξωκλήσια του, «προσέχοντας το αίμα να τρέξει μες στ' αυλάκι το νερό, που βγαίνει κάτω από το ιερό της εκκλησίας» (Σκύρος).

Το Γενέθλιον της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου). Της Παναγιάς της Αποσοδειάς (Αιτωλία), της Καρυδούς (Καστοριά).

Της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).

Έθιμο της Αρμάτας στις Σπέτσες.

Κάθε χρόνο στις Σπέτσες, το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου είναι αφιερωμένο σε εορταστικές εκδηλώσεις που συνδυάζουν τον εορτασμό της Παναγίας της Αρμάτας (κοντά στον Φάρο) και της επετείου της ναυμαχίας της 8ης Σεπτεμβρίου 1822. Γίνεται αναπαράσταση της καύσεως της τουρκικής ναυαρχίδας. Οι Σπέτσες είναι μία από οκτώ ευρωπαϊκές πόλεις που μετέχουν στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ιστορικών Αναπαραστάσεων.

Η Ναυμαχία των Σπετσών (8 Ιουλίου 1822).Στις 8 Σεπτεμβρίου 1822 ο τουρκικός στόλος, προερχόμενος από τη Μονεμβασία, κίνησε προς ανεφοδιασμό του Παλαμηδίου στο Ναύπλιο, το οποίο πολιορκούσαν από στεριάς δυνάμεις του Αλεξάνδρου Υψηλάντη και από θαλάσσης δυνάμεις της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Φθάνοντας στον χώρο ανάμεσα στο Τρικέρι και τη Σπετσοπούλα, οι τουρκικές δυνάμεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με τον στόλο των τριών ηρωικών νησιών της Ελλάδος, των Σπετσών, της Ύδρας και των Ψαρών. Ο ναύαρχος του ελληνικού στόλου, Ανδρέας Μιαούλης, έδωσε διαταγή να κινηθεί ο ελληνικός στόλος προς το εσωτερικό του Αργολικού Κόλπου, για να εγκλωβίσει εκεί τους πολυαριθμότερους και καλύτερα εξοπλισμένους Τούρκους. Προκειμένου, όμως, να αφήσουν τις Σπέτσες ανυπεράσπιστες στο έλεος των Τούρκων, οι Σπετσιώτες πλοίαρχοι Ι. Τσούρπας, Δ. Λάμπορυ (ή Λεωνίδας) και Ι. Κούτσης, καθώς και ο Υδραίος Α. Κριεζής, αγνόησαν το σήμα του Μιαούλη και επετέθησαν εναντίον των Τούρκων. Η σφοδρότητα της ναυμαχίας έκανε το έδαφος να σείεται στην Ύδρα, από όπου όσοι παρακολουθούσαν τα γεγονότα έβλεπαν τόσο καπνό που νόμιζαν ότι οι Σπέτσες καίγονται.

Μέσα σ' αυτή την αναταραχή και αντάρα, ο Σπετσιώτης πυρπολητής Κοσμάς Μπαρμπάτσης (1792-1887), αψηφώντας τα κανόνια, τη φωτιά και τον καπνό, ώρμησε με το πυρπολικό του στο κέντρο του τουρκικού σχηματισμού, κατορθώνοντας να φθάσει στη ναυαρχίδα των εχθρών, στην οποία βάζει φωτιά. Η τουρκική ναυαρχίδα καίγεται και βουλιάζει --σύμφωνα με την παράδοση μπροστά στο λιμάνι. Η ενέργεια του Μπαρμπάτση ήταν καθοριστική για την έκβαση της ναυμαχίας, και ο τουρκικός στόλος υποχώρησε άπρακτος, με αποτέλεσμα το Ναύπλιο να πέσει 2½ μήνες αργότερα.

Πηγή : https://mhnes-12.weebly.com/

Ο τρύγος και το αμπέλι στην λαϊκή μας παράδοση

Ο τρύγος και το αμπέλι στην λαϊκή μας παράδοση

Του Γρηγόρη Καλύβα

Απόσταγμα γνώσης και εμπειρίας αιώνων…

Το αμπέλι, μαζί με το σταφύλι και τα παράγωγά του, ήταν γνωστά ακόμη από την παλαιολιθική εποχή. Κουκούτσια σταφυλιών έχουν βρεθεί μετά από ανασκαφές σε κατοικίες που ανάγονται στην εποχή του χαλκού!

Κατά την μυθολογία, ο Στάφυλος ήταν γιος του Διονύσου και της Αριάδνης, και βοσκός του βασιλιά Οινέα. Ο Στάφυλος παρατήρησε ότι όταν έβοσκε τις κατσίκες του, κάποια από αυτές τρώγοντας τον καρπό των αμπελιών «τρελαινόταν»!

Ο Στάφυλος μάζεψε μερικά σταφύλια και τα πήγε στον βασιλιά του. Ο Οινέας παρασκεύασε τότε ένα χυμό τον οποίο ονόμασε «οίνο», ενώ στον καρπό έδωσε το όνομα του βοσκού του (σταφύλι) προς τιμήν του. Από τότε αυτό το φυτό και ο χυμός από τους καρπούς του πέρασε στην ζωή των ανθρώπων επηρεάζοντάς την καθοριστικά.

Το αμπέλι και ο οίνος στην Εκκλησία

Σύμφωνα με τη χριστιανική θρησκεία ο Χριστός χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως αμπέλι και τους μαθητές του ως κλήματα («Εγώ ειμί η άμπελος η αληθινή και ο πατήρ μου ο γεωργός εστίν..»). Συμβολική παράσταση της αμπέλου υπάρχει σε πολλά τέμπλα εκκλησιών, στις βυζαντινές εικόνες και γενικά στις αγιογραφήσεις των ναών. Μεταξύ των αγαθών της γης, ευλογημένος είναι ο χυμός του σταφυλιού, αφού ο Χριστός ευλόγησε «άρτον, οίνον και έλαιον». Ακόμα και για τη Θεία κοινωνία, τη μεταλαβιά, κρασί χρησιμοποιείται που με Θεία παρέμβαση μετατρέπετε σε αίμα Χριστού («πίετε εξ’ αυτού πάντες τούτο εστί το αίμα μου»).

Το αμπέλι στο δημοτικό τραγούδι

Αλλά και στην ποίηση και στην δημοτική – λαϊκή παράδοση το αμπέλι, το κρασί, ο τρύγος, αλλά οι εργασίες γύρω από την φροντίδα του αμπελιού, έχουν έντονη παρουσία.

«Το λέει ο πετροκότσυφας στο δροσερό τ’ αυλάκι, το λεν στα πλάϊα οι πέρδικες, στην ποταμιά τ’ αηδόνια, το λεν στ’ αμπέλια οι λυγερές, το λεν με χίλια γέλια, το λέει κ΄ η Γκόλφω η όμορφη, το λέει με το τραγούδι _Αμπέλι μου πλατύφυλλο και κοντοκλαδεμένο, δέσε σταφύλια κόκκινα να μπω να σε τρυγήσω, να κάμω αθάνατο κρασί, μοσχοβολιά γεμάτο. Μες στα κατώγια τα βαθιά σαν μόσχο να σε κρύψω, να σε φυλάξω ολάκαιρες χρονιές ακέριους μήνες, ώσπου να έρθει μιαν Άνοιξη, νάρθει ένα καλοκαίρι …» .

Τρύγος

Ακόμα και ο μήνας που γίνεται ο τρύγος άλλαξε και από Σεπτέμβρης, ονομάστηκε τρυγητής. Τόσο έντονα επηρέασε το σταφύλι τη ζωή των ανθρώπων.

Ο τρύγος, ο θέρος, η σπορά, το όργωμα της γης, βρίσκονται στο επίκεντρο του αγροτικού κύκλου και της ζωής των κατοίκων της Ελληνικής υπαίθρου.

Τα παλιότερα χρόνια ο τρύγος είχε περισσότερο την μορφή πανηγυριού παρά μιας αγροτικής εργασίας. Και σήμερα όμως η όλη διαδικασία από τον τρύγο και το πάτημα των σταφυλιών, μέχρι και την παρασκευή του κρασιού και του τσίπουρου, αποτελεί μια ευχάριστη διαδικασία για ανθρώπους κάθε ηλικίας που φροντίζουν να βρίσκονται αυτές τις ημέρες σε όλες αυτές τις πραγματικές “τελετουργίες”.

Πολύ δουλειά, ποτάμι ο ιδρώτας των ανθρώπων στο αμπέλι, μέχρι το κλίμα να δώσει τους καρπούς του και ν’ αρχίσουν, στις αρχές του Αυγούστου, να ροδίζουν οι ρόγες του που κρέμονται σε κάθε τσαμπί. «..Το αμπέλι σε θέλει μέσα από την Άνοιξη μέχρι τον τρύγο..», λένε οι παλιοί που ξέρουν, και δεν έχουν άδικο βέβαια, καθώς από το κλάδεμα περνάμε στο σκάψιμο, στο βλαστολόγημα, στο καθάρισμα, στο γαλάζωμα, στο κιάφισμα, στο δευτερολόγησμα και φυσικά στον τρύγο, στο πάτημα, στο τράβηγμα του μούστου από το πατητήρι στα βαρέλια, στην ωρίμανση του κρασιού, στην απόσταξη …. Η μέρα του τρύγου ήταν γιορτάσι καθώς οι πλαγιές βούιζαν από το τραγούδι των τρυγητών καθώς τρυγούσαν. Άνδρες, γυναίκες, μικροί, μεγάλοι, όλοι στο γιορτάσι του τρύγου με χαρά μεγάλη, με γέλια, με τραγούδια.

Από το αμπέλι, τα σταφύλια στο πατητήρι και από εκεί ο μούστος στα βαρέλια ώσπου να ωριμάσει και να μεταμορφωθεί σε κρασί, για να ακολουθήσει η απόσταξη του τσίπουρου στα καζαναριά, όπου θα στηθεί η πραγματική γιορτή, το αποκορύφωμα της όλης διαδικασίας!!

Η διαδικασία της παραγωγής του τσίπουρου αποτελεί πραγματική ιεροτελεστία, που τηρείται κάθε χρόνο με θρησκευτική ευλάβεια εν μέσω αρωματικών αναθυμιάσεων σταφυλιού, μαστίχας, γλυκάνισου.

Και βέβαια σε κάθε αγροτόσπιτο είχαμε και τη γιορτή της μουστιάς με την παρασκευή του πετιμεζιού, της μουσταλευριάς, των σουτζουκιών, των κριτσελιών ή ρεντζελιών, τα πετιμεζάτα ξερά σύκα, το παντεσπάνι και τόσα άλλα που παρασκεύαζαν οι νοικοκυρές από το μούστο μαλώνοντας πολλές φορές με τους άνδρες καθώς εκείνοι ήθελαν να κάνουν περισσότερο κρασί ενώ οι γυναίκες μουστοπαρασκευάσματα τα οποία, ως γνωστόν θέλουν πολύ μούστο. Όμορφα πράγματα, απλά, αριστοτεχνικά, λες, βαλμένα μέσα στη ζωή των ανθρώπων της Ελληνικής υπαίθρου και στην Ελληνική παράδοση δημιουργώντας αισθήματα και συναισθήματα που έδιναν νόημα και χρώμα στη ζωή, αλλά που τώρα έγιναν δυστυχώς λήθη.

Πηγή:

stagonnews.gr

poimin.gr

Η αντρική ενδυμασία της Καππαδοκίας

  Η αντρική ενδυμασία της Καππαδοκίας

Η ανδρική ενδυμασία εντάσσεται σε πιο σταθερό τύπο που απαντούσε στην ευρύτερη περιοχή της Καππαδοκίας. Ειδικότερα, πέρα από διαφοροποιήσεις κυρίως στα υφάσματα λόγω της τοπικής οικοτεχνίας και των επαγγελματικών ιδιαιτεροτήτων, η ανδρική ενδυμασία ως τα μέσα του 19ου αιώνα αποτελούνταν από: 

Εσώρουχο (βρατσίε).

Πουκάμισο (μέτ’, ιμάτ’).

Παντελόνι (σαλβάρ, κιατιπιγές, πιο φαρδύ από παντελόνι και πιο στενό από σαλβάρι, που φοριόταν στη μεταβατική φάση της ανδρικής ενδυμασίας, τέλη 19ου αιώνα).

Γιλέκο (ισλίτς).

Ζωνάρι (κεμέρ και σιλαχλούλ).

Σακκάκι (σάλτα).

Επενδύτη: γούνα, κάπα, γιαμψί (<τουρκ. yampsí>), ριχτό, αμάνικο, με επένδυση φλόκων εξωτερικά πάνω από ένα στρώμα κετσέ. Συνηθιζόταν σε ρωσικούς πληθυσμούς και κάποτε τον δανείζονταν και οι Μιστιώτες που ταξίδευαν σε αυτές τις περιοχές.

Από αριστερά Αναστάσιος Καραγκιόζης, Συμεωνίδης Ανδρέας, Ασλανίδης Λεωνίδας, απόγονοι των οικογενειών που ίδρυσαν το Ταστσί, το 1833. 

Φωτογραφία: diasporic.org 

Στις γαμήλιες και γιορτινές φορεσιές χρησιμοποιούνταν κοσμήματα, κυρίως φλουριά. Το στήθος ανδρών και γυναικών κοσμούσαν σειρές από νομίσματα ραμμένα σε τσόχα (γκιζντανούχι σε Νίγδη και Μιστί) ή περασμένων σε αλυσίδα (γκιλντίν), ενώ το ζωνάρι των γυναικών έκλεινε με περίτεχνη πόρπη (μπασκουσαγούδια). 

Οι ανάγκες για υπόδεση καλύπτονταν από την τοπική παραγωγή τσαρουχιών ή με κάλτσες (μπεέρτσια στο Τσαρικλί, σαπούχια σε Τσαρικλί και Μιστί, ποδόρτια στη Σινασό, τσουράπια) που έπλεκαν οι γυναίκες. Μόνο μέσα στο 19ο αιώνα γενικεύτηκε η χρήση των πατίν καλόσ’, πιθανότατα κατά μουσουλμανική επίδραση. Γιορτινά παπούτσια ήταν οι δερμάτινες κοντούρες ή τα καλίκια, που κατασκεύαζαν οι υποδηματοποιοί στα μεγάλα εμπορικά κέντρα.

 

Η κοινωνική λειτουργία του ενδύματος

 

Το ένδυμα εξέφραζε κοινωνικά χαρακτηριστικά του ανδρικού και του γυναικείου φύλου των χριστιανικών, ελληνόφωνων μα και τουρκόφωνων πληθυσμών της Καππαδοκίας και παράλληλα συνδεόταν με την κοινωνική συγκρότηση.

Μεταξύ χριστιανικών κοινοτήτων παρατηρούνταν συμπεριφορές άρρητης, μα σχεδόν απαράβατης ενδογαμίας, ακόμη και σε επίπεδο χωριών. Είχαν διαμορφωθεί τοπικά ενδυματολογικά στοιχεία, που χωρίς να διαταράσσουν τον προαναφερθέντα γενικό τύπο, λειτουργούσαν ως μορφικές παραλλαγές και συνιστούσαν «διάλεκτο» μεταξύ των κατοίκων της ίδιας κοινότητας. Η υπακοή σε παγιωμένους τοπικούς παραδειγματικούς ενδυματολογικούς τύπους ήταν απαραίτητη για την κοινωνική αποδοχή στην Καππαδοκία. Το ζωνάρι σε άνδρες και γυναίκες μετά τα δώδεκα χρόνια, τα λιγότερα πλεξούδια στις γυναίκες προχωρημένης ηλικίας, η αποφυγή του κόκκινου, μπλε σκούρου και μαύρου χρώματος στα καθημερινά ενδύματα ήταν κάποιες βασικές επιταγές του καππαδοκικού ενδυματολογικού κώδικα, κοινές στα περισσότερα κατά τόπους ιδιώματα. Κάθε χρωματική λεπτομέρεια ή κάθε ποσοτικός εμπλουτισμός είχε ένα έντονο σημαντικό φορτίο. Για παράδειγμα, οι νιόνυφες στο χορό του Αγίου Βασιλείου φορούσαν ανοιχτόχρωμα και πλουμισμένα μαντίλια, τα τιβάχ, ενώ οι από χρόνια παντρεμένες απλούστερα.

 

https://karamanlidika.gr/oi-foresies-ths-kappadokias/

Η Πρώτη Μουσικοχoρευτική Παράσταση του Πολιτιστικού Συλλόγου ‘’Μνήμες Παράδοσης Ν Ιωνίας’’

 

Η Πρώτη Μουσικοχoρευτική Παράσταση του Πολιτιστικού Συλλόγου ‘’Μνήμες Παράδοσης Ν Ιωνίας’’

Την πρώτη μουσικοχορευτική παράσταση του θα πραγματοποιήσει την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου στις 20:30 στο ανοιχτό θέατρο Άλσος Βεΐκου Γαλάτσι ο Πολιτιστικός Σύλλογος ‘’Μνήμες Παράδοσης Ν Ιωνίας’’ σε συνεργασία με τον Δήμο Γαλατσίου για να τιμήσει τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή.

Μια παράσταση χορού αλλά όχι μόνο. Ο δάσκαλος χορού των Μνημών Παράδοσης Ερρίκο Βένγκα, σε συνεργασία με τους γνωστούς συλλόγους/σωματεία/χορευτικούς ομίλους και συνδέσμους όπως ο ‘’Άσκαυλος’’, τα ‘’Χοροπατήματα’’, ο ‘’Παγγεραγωτικός’’, η ‘’Σέρρα’’ και η ‘’Εναλία γη’’ θα παρουσιάσουν ένα ζωντανό πρόγραμμα με τίτλο ‘’Σμύρνη ... πατρίδα μου γλυκιά’’ με χορούς από την Μ Ασία, Καππαδοκία, Πόντο, Μυτιλήνη, Ίμβρο, Κύπρο και Ανατολική Ρωμυλία.

Και μέσα στην παράσταση μας, που περιλαμβάνει πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, θα απολαύσουμε τον κορυφαίο επαγγελματία/τραγουδιστή και οργανοπαίχτη (κανονάκι) Μάνο Κουτσαγγελίδη καθώς επίσης και μια πλειάδα καταξιωμένων μουσικών/τραγουδιστών του παραδοσιακού χώρου όπως οι Θ. Τασούλας (κλαρίνο), Γ. Μαρινάκης (βιολί), Κ. Κίκιλης (βιολί), Κ. Μήτσιος (λαούτο, τραγούδι), Α. Παπάς (κρουστά), Β. Κίκιλη (τραγούδι), Γ. Παπαιωάννου (λαούτο), την μοναδική Λιάνα Χαραλαμπίδου (τραγούδι Πόντου) και τέλος τον Γ. Φωτιάδη (ποντιακή λύρα).

Ιδιαίτερο τόνο θα δώσει στην παράστασή μας η σημαντική παρουσία της χορωδίας του συνδέσμου Αλαγιωτών Ν Ιωνίας που θα μας ταξιδέψουν σε άλλες εποχές.

Ευχαριστούμε τον Δήμο Γαλατσίου για την άψογη συνεργασία και την ευγενική παραχώρηση του θεάτρου και τους πολιτιστικούς συλλόγους και φορείς που συμμετέχουν και στηρίζουν την προσπάθειά μας. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους χορευτές και χορεύτριες του συλλόγου μας για την προσπάθεια τους.

Κυριακή 18 Σεπτέμβρη στο Βεΐκου στις 20:30 σας περιμένουμε να τιμήσουμε τις θυσίες των προγόνων μας και να απολαύσουμε μια μουσικοχορευτική παράσταση, που έχει στηθεί με σεβασμό και αγάπη για την Παράδοσή μας.

Η τελευταία τρύπα του ζουρνά – Tι σημαίνει – O λόγος στα μαστόρια

 Η τελευταία τρύπα του ζουρνά – Tι σημαίνει – O λόγος στα μαστόρια

Οι ΜΑΣΤΟΡΕΣ του ζουρνά Γιάννης Μάλαμας, Ηλίας Σταμπουλής και Χρήστος Μάλαμας, εξηγούν αν η τελευταία τρύπα του ζουρνά (δηλαδή η έβδομη) είναι η όχι χρήσιμη, με την έννοια που χρησιμοποιούμε την φράση στην καθημερινότητα μας.

Πρώτα πρώτα ‘’η τελευταία τρύπα του ζουρνά’’ αναφέρεται για πρόσωπο που είναι τελευταίο σε μια ιεραρχία, που δεν έχει καμία ισχύ, ο τελευταίος τροχός της αμάξης δηλαδή δηλώνει στην εν λόγω έκφραση τον ευτελή και άχρηστο άνθρωπο.

Ποια είναι η πραγματικότητα όμως

Στην φωτογραφία, οι μεγάλου διαμετρήματος τρύπες είναι αυτές που ανοιγοκλείνουν με τα δάκτυλα του οργανοπαίχτη. Επάνω όμως στην χοάνη του οργάνου θα δείτε κάποιες τρύπες μικρότερου διαμετρήματος. Στην εδώ φωτογραφία φαίνονται τρεις. Υπάρχουν κι άλλες τέσσερεις που δεν φαίνονται και βρίσκονται εκατέρωθεν των τριών.

Αυτές λοιπόν γίνονται για να κουρδιστούν οι δυο βαρύτερες νότες του οργάνου, εκ των οποίων η προτελευταία (προς την μεριά της χοάνης) είναι και η τονική. Το μπάσι όμως λέγεται, δηλαδή η βάση. Αυτός είναι και ο λόγος που μπορεί να δει κάποιος κοντά στις τρύπες αυτές και κάποιες κλειστές, οι οποίες κλειστές είχαν γίνει σε λάθος μέρος, αφού δεν είχε πετύχει δι’ αυτών το κούρδισμα.

Επομένως, οι τελευταίες τρύπες του ζουρνά, σε τελική ανάλυση,  είναι και οι σπουδαιότερες.

Στην τελευταία διαπίστωση συμφωνούν και οι 3 κορυφαίοι μάστορες του ζουρνά.

Ο Γιάννης Μάλαμας λέει ότι η τελευταία (η έβδομη) τρύπα του ζουρνά είναι και η πιο παρεξηγημένη, η πιο δύσκολη, η πιο μελωδική με τον πιο γλυκό ήχο.

Ο Ηλίας Σταμπουλής ισχυρίζεται ότι είναι δύσκολο να παιχτεί και αντιστοιχεί στη νότα ΄μι΄

Τέλος ο Χρήστος Μάλαμας αναφέρει με χιοόμορ ότι ο καλός οργανοπαίχτης/μάστορας του ζουρνά έχει τους τρόπους να δουλεύει όλες τις τρύπες του ζουρνά.

Λίγα λόγια για το ζουρνά σαν μουσικό όργανο

ΖΟΥΡΝΑΣ

Ο ζουρνάς είναι πνευστό μουσικό όργανο που παίζεται στο κέντρο της Ευρασίας και απαντάται από τα Βαλκάνια έως την Κεντρική Ασία. Συνήθως συνοδεύεται από νταούλι (μπάσο τύμπανο) στην λαϊκή μουσική της Ανατολίας.

Ο ζουρνάς είναι ξύλινο πνευστό όργανο που παίζεται στις χώρες της Ανατολίας, της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας κυρίως στη λαϊκή μουσική. Ο ζουρνάς είναι ένα κωνικό όμποε, κατασκευασμένο από το δέντρο βερικοκιά, και χρησιμοποιεί ένα διπλό καλάμι που δημιουργεί έναν απότομο, διαπεραστικό ήχο. Ιστορικά έχει παιχτεί σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια των εορταστικών εκδηλώσεων, όπως οι γάμοι και οι αργίες. Έχει οκτώ τρύπες στο μπροστινό μέρος, επτά από τις οποίες χρησιμοποιούνται κατά την αναπαραγωγή, και μία τρύπα αντίχειρα που αλλάζει οκτάβα.

Σέρρες- Αναβίωσε η Παραδοσιακή Πάλη με λάδι και κιουσπέτια στην Ηράκλεια Σερρών

 Σέρρες- Αναβίωσε η Παραδοσιακή Πάλη με λάδι και κιουσπέτια στην Ηράκλεια Σερρών

Αναβίωσε το έθιμο της Παραδοσιακής Πάλης με λάδι και κιουσπέτια μετά από απουσία 2 ετών τελευταία μέρα της εμποροπανήγυρης στην Ηράκλεια Σερρών.

Το απόγευμα της Δευτέρας 22 Aυγούστου αθλητές όλων των ηλικιών φορώντας ένα ειδικό παντελόνι (κιουσπέτι) και αλειμμένοι με λάδι προσπαθούσαν να ρίξουν τους αντιπάλους τους και να κερδίσουν τον αγώνα.Υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής (ζουρνάδες και νταούλι) έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό και κέρδισαν το χειροκρότημα του κόσμου.

Η πάλη είναι ένα από τα από τα σημαντικότερα παραδοσιακά αθλήματα που οι ρίζες του πάνε πολύ στους Αγώνες που διεξάγονταν στην Αρχαία Ολυμπία και οι νικητές τους λάμβαναν μεγάλες τιμές και παραμένει ζωντανό χάρη σε ανθρώπους και συλλόγους που αγαπούν τον αθλητισμό.

Πηγή : epiloges.tv

Η ΠΑΛΗ ΜΕ ΚΙΟΥΣΠΕΤΙ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΤΣΑΚΙΡΙΔΗ

Μέχρι την δεκαετία του 2010 οι παλαιστές ήταν Έλληνες και Τούρκοι τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν στις παλαίστρες Βούλγαροι, Αλβανοί και Σκοπιανοί.

Η πάλη με κι(ου)σπέτι άρχισε να καταγράφεται ως τελετή στο τέλος του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα στην ανατολική Τουρκία, την Ανατολική Θράκη και τη Μακεδονία κυρίως στη περιοχή της Νιγρίτας στο Πανηγύρι του Αγίου Αθανασίου, στο Φλάμπουρο, στο Σοχό και τα μεταπολεμικά χρόνια στη Βυρώνεια, τη Σκοτούσα, την Ηράκλεια τον Αχινό και την Τερπνή.

Την ονομασία αυτή την πήρε από το ειδικό παντελόνι το «κι(ου)σπέτι» που φορούσαν την διάρκεια της πάλης. Το «κι(ου)σπέτι» λοιπόν ήταν και είναι ένα κοντοκάβαλο παντελόνι που έφτανε λίγα εκατοστά κάτω από το γόνατο. Ήταν και είναι κατασκευασμένο από δέρμα μοσχαριού, πολύ εφαρμοστό στο σώμα του παλαιστή, δεμένο στη μέση και τα πόδια κάτω από το γόνατο με δυνατό σχοινί, πολύ σφικτά για να δυσκολεύεται ο αντίπαλος στις λαβές που θα ήθελε να εφαρμόσει. Ενδιαφέρον παρουσίαζε η ειδική θήκη λαδιού που υπήρχε στην άκρη της παλαίστρας. Έπαιρναν οι παλαιστές λάδι και αλειφόταν σε όλο το σώμα εκτός από το κεφάλι έτσι ώστε να γινόταν πιο δύσκολη και ενδιαφέρουσα η αναμέτρηση διότι γλιστρούσαν τα χέρια όταν πήγαιναν οι πεχλιβάνιδες να εφαρμόσουν μία λαβή. Το λάδι στην πάλη το συναντάμε σε αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα για τους ίδιους λόγους που ανέφερα.

Θα προσπαθήσω επιγραμματικά να καταγράψω όλα τα στάδια της πάλης με «κι(ου)σπέτι».

Η ιεροτελεστία των αγώνων άρχιζε το πρωί του Σαββάτου. Οι παλαιστές η οργανωτική επιτροπή κάποιοι επιτηρητές-διαιτητές με τη συνοδεία των ζουρνάδων και των νταουλιών γύριζαν το χωριό η την πόλη και ο τελάλης καλούσε τον κόσμο να συγκεντρωθεί στην πλατεία η τον χώρο του παζαριού. Οι παλαιστές με σκηνές εικονικής πάλης διαφήμιζαν τους αγώνες της επόμενης ημέρας. Τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής ζητούσαν την οικονομική βοήθεια όλων για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των αγώνων που θα προέκυπταν για την επομένη ημέρα.

Την Κυριακή στις τρείς το απόγευμα οι φίλαθλοι, κυρίως άνδρες, μαζευόταν στο χώρο της παλαίστρας.

Οι επιτηρητές-διαιτητές που είχαν ορισθεί από την οργανωτική επιτροπή συγκεντρωνόταν στην εκκλησία του χωριού και αφού έδιναν όρκο, ότι θα είναι δίκαιοι, προσκυνούσαν τις εικόνες έπαιρναν την ευχή του ιερέα και με συνοδεία των ζουρνάδων και των νταουλιών κατευθυνόταν στο χώρο της παλαίστρας. Πάντοτε μπροστά προηγείτο η σημαία συνήθως με τον ίδιο σημαιοφόρο χαρακτηριστικό τύπο του χωριού. Όλη η συνοδεία έμπαινε στον αγωνιστικό χώρο της παλαίστρας, τα όργανα παίζοντας το «γκιρεσί χαβασί» έκαναν ένα κύκλο και καθόταν δίπλα στο χώρο που βρισκόταν κλεισμένος ο ταύρος η το κριάρι. ΟΙ οργανοπαίκτες έπαιζαν συνέχεια μέχρι το τέλος των αγώνων.

Ο τελάλης καλούσε τους παλαιστές- πεχλιβάνηδες να δηλώσουν το όνομά τους και την κατηγορία στην οποία επιθυμούσαν να αγωνιστούν. Χωριζόταν σε τέσσερεις κατηγορίες, στην πρώτη η στο «μπας» όπως την έλεγαν, την δεύτερη η στο «μπουϊούκ», στη τρίτη η στο «κουτζούκ ορτά» και την τελευταία η στο «μπασμά». Μέχρι την δεκαετία του 2010 οι παλαιστές ήταν Έλληνες και Τούρκοι τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν στις παλαίστρες Βούλγαροι, Αλβανοί και Σκοπιανοί.

Μόλις τελείωναν οι δηλώσεις συμμετοχής ο τελάλης ανήγγειλε την κατηγορία και τα ζεύγη των μικρών κατηγοριών και άρχιζαν να παλεύουν σε διάφορα μέρη της παλαίστρας. Επειδή οι παλαιστές ήταν από όλη την Ελλάδα και την Τουρκία μπορούσαν να υπάρξουν ζευγάρια Έλληνας με Έλληνα, Τούρκος με Τούρκο η και Έλληνας με Τούρκο. Χάρες δεν επιτρεπόταν και οι επιτηρητές έπαιρναν για αυτό από την επιτροπή ειδικές οδηγίες. Αν αντιμετώπιζαν πρόβλημα με αντιαθλητικό κτύπημα η απαγορευμένες λαβές σταματούσαν την πάλη και με μέλη της οργανωτικής έλυναν την διαφορά. Σε αρκετές περιπτώσεις απαγόρευσαν την συνέχεια του αγώνα και απομάκρυναν τον παλαιστή που δημιούργησε το πρόβλημα. 0ι παλαιστές αγωνιζόταν στηριγμένοι στην αξία της δύναμής τους, το μυαλό, την ψυχή και την εντιμότητα, ώστε να εξασφαλίσουν την αποδοχή των θεατών και να προσφέρουν ένα ικανοποιητικό θέαμα με τις επιδοκιμασίες η αποδοκιμασίες του κόσμου που βρισκόταν έξω από την παλαίστρα.

Ήταν χαρακτηριστική η είσοδος του ζευγαριού των παλαιστών στο χώρο που τους υποδείχτηκε. Ενώ παίζουν οι ζουρνάδες και τα νταούλια οι δύο παλαιστές κτυπούν τα χέρια στα πόδια τους λίγο πάνω από τα γόνατα, δεξί χέρι δεξί πόδι, αριστερό χέρι αριστερό πόδι, πάντοτε με ανοικτά πόδια. Πριν αρχίσει ο αγώνας έδιναν τα χέρια, ένδειξη ότι θα αγωνιστούν τίμια και θα υπάρξει φιλία ανάμεσά τους ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Κατά την διάρκεια ο επιτηρητής- διαιτητής κρατούσε μια πετσέτα στον ώμο του και ένα μπουκάλι νερό.

Ο επιτηρητής επέβλεπε τον αγώνα, ενημέρωνε τους παλαιστές για κάποιες επικίνδυνες λαβές και πρόσφερε την πετσέτα σε περίπτωση που κάποιος παλαιστής ήθελε να σκουπίσει τον ιδρώτα του, η πρόσφερε το μπουκάλι το νερό αν κάποιος διψούσε. Ο επιτηρητής σταματούσε τον αγώνα αν ένας παλαιστής κτυπούσε το χέρι του στο έδαφος από πόνο η από επικίνδυνη λαβή. Η πάλη άρχιζε ξανά από την ίδια θέση που είχε σταματήσει. Ο επιτηρητής έκρινε το αποτέλεσμα του αγώνα, πότε ο ένας από τους δύο παλαιστές θα έριχνε τον άλλο στο έδαφος ώστε να ακουμπήσει η πλάτη του και οι ώμοι του στο χώμα «έφαγε χώμα η πλάτη του». Τότε ο επιτηρητής κτυπούσε ελαφρά τον ώμο του νικητή να σταματήσει να αγωνίζεται δηλώνοντας έτσι τη νίκη του. Σηκωνόταν το ζευγάρι έμπαινε ανάμεσά τους ο επιτηρητής και σήκωνε το χέρι του νικητή. Μετά αγκαλιαζόταν οι παλαιστές και αλληλοσηκώνονταν ψηλά πιασμένοι από την μέση μια ο ένας μια ο άλλος. Σε πολύωρη πάλη χωρίς νικητή υπήρχε ισοπαλία και ο αγώνας τελείωνε κτυπώντας αντικριστά τις παλάμες των χεριών τους.

Όταν τελείωναν οι μικρές κατηγορίες οι ζουρνατζήδες και τα νταούλια ανέβαζαν τον τόνο της μουσικής και έκαναν ένα γύρο τον χώρο της παλαίστρας με τους θεατές να επευφημούν. Μαζευόταν οι παλαιστές της κατηγορίας «μπάς» μπροστά στην οργανωτική επιτροπή και γινόταν η κλήρωση ενώπιον του κόσμου και προέκυπταν τα ζευγάρια που θα αγωνιζόταν για τον ταύρο.

Κάποια στιγμή όταν τελείωναν την πάλη όλα τα ζευγάρια ο τελάλης ανήγγειλε το τελευταίο ζευγάρι νικητών. Όλες οι διαδικασίες ήταν ίδιες πάλευαν οι ποιο σπουδαίοι παλαιστές της βραδιάς οι κορυφαίοι που είχαν να επιδείξουν ρώμη, τεχνική, εξυπνάδα και κόλπα τα «ουινιάκια» όπως τα έλεγαν.

Η είσοδός τους στο κέντρο της παλαίστρας με το χαρακτηριστικό κτύπημα των χεριών με τα πόδια, ο «ηρωικός κύκλος» με την συνοδεία των οργανοπαιχτών που ανέβαζαν τους ρυθμούς και τα πνεύματα, με τον ίδιο τραχύ έντονο ρυθμό του «γκιρέσι χαβασί» δημιουργούσε την ατμόσφαιρα για να γίνει ένας καλός αγώνας με τους θεατές να βρίσκονται σε έκσταση. Επευφημούσαν όταν έβλεπαν μια καλή λαβή η γιουχάιζαν αν καταλάβαιναν ότι ο αγώνας ήταν «πουλημένος».

Η νίκη ήταν ασφαλώς νίκη ρώμης, επίδειξη δεξιοτεχνίας και φυσικά τεκμήριο για αναγνώριση, εκτίμηση και σεβασμό από όλους.

Μετά την ανάδειξη του νικητή η επιτροπή παρέδιδε τον ταύρο στο νικητή και μαζί με το νικητή χόρευαν τον «συρτό» χορό στον αγωνιστικό χώρο για να τον δούν οι θεατές και να γευτεί τις ζητωκραυγές και τις επευφημίες τους κι όλοι μαζί να υποσχεθούν το επόμενο πανηγύρι να είναι καλύτερο.

Παραμονή του Αγίου Φανουρίου 26 Αυγούστου και φτιάχνουμε φανουρόπιτα. Το έθιμο, τα υλικά, η συνταγή

 Παραμονή του Αγίου Φανουρίου 26 Αυγούστου και φτιάχνουμε φανουρόπιτα. Το έθιμο, τα υλικά, η συνταγή

Πολλοί ετοιμάζουν την φαμουρόπιτα για τους φανερωθεί επιτέλους αυτό που χάθηκε. Κλειδιά, λεφτά, ο έρωτας, η σωφροσύνη.

Άλλοι την ετοιμάζουν ψάχνοντας μια αφορμή

Το έθιμο προστάζει η φανουρόπιτα να διαβάζεται στην εκκλησία την 26η Αυγούστου το απόγευμα ή την 27η το πρωί στη λειτουργία (ανήμερα του Αγίου Φανουρίου).

Η πίτα διαβάζεται από τον ιερέα, στον οποίο μαζί με την πίτα δίδεται χαρτί που αναγράφει «υπέρ Υγείας» και μια λίστα με τα ονόματα των μελών της οικογένειας και των φίλων αυτού που την παρασκεύασε.

Ο τελευταίος, πρέπει βγάζοντάς την από τον φούρνο να ζητήσει συγχώρεση για τη μάνα του Αγίου Φανουρίου, η οποία κατά την παράδοση ήταν πόρνη. Κατόπιν, τάζει για κάτι που θέλει να πραγματοποιηθεί. Οπωσδήποτε, η πίτα πρέπει να μοιραστεί σε οικεία πρόσωπα ώστε να επιτευχθεί το τάμα. Ακολουθεί η συνταγή, με την ευχή για καλή επιτυχία

Η παράδοση για την Φανουρόπιτα λέει ότι η Μητέρα του Αγίου Φανουρίου ήταν αμαρτωλή. Ήταν λέγεται σκληρή, άπονη και αυστηρή με τους φτωχούς και τους συμπεριφερόταν σχεδόν απάνθρωπα. Μάλιστα για τον αμετανόητο χαρακτήρα της πήγε στην κόλαση. Προσπάθησε να τη σώσει ο γιος της, αλλά η κακία της δεν τον άφησε. Ο αρχάγγελος Μιχαήλ μαζί με τον άγιο Φανούριο την τράβηξαν με την βοήθεια κρεμμυδόφυλου (που κάποτε είχε δώσει με το ζόρι σε ένα ζητιάνο) και όταν πιάστηκαν τρεις γυναίκες μαζί της. Αυτή η άπονη της έσπρωξε μέσα στην κόλαση. Έτσι είπε ο αρχάγγελος στον Άγιο Φανούριο ή μητέρα σου διέπραξε μεγάλη κακία. Δεν μπορώ να την βοηθήσω.

Ο Άγιος Φανούριος παρακάλεσε με δάκρυα πόνου να μην φτιάχνουν τίποτα γι’αυτόν, αλλά μόνο για την ψυχή της μάνα του και η προσευχή του λέγεται ότι εισακούστηκε στον Θεό.

Αυτός είναι ο λόγος που οι νοικοκυρές φτιάχνουν την ημέρα αυτή φανουρόπιτες και αφού τις πάνε στην εκκλησία και ευλογηθούν τις μοιράζουν στη γειτονιά και στο εκκλησίασμα, με τη σύσταση να ευχηθούν να συχωρεθεί η μάνα του Αγίου «Ο Θεός σχωρέστ’ τη μάνα του Αγίου Φανουρίου».

Βέβαια, ζητούν οι πιστοί να τους φανερώσει ο Άγιος χαμένα αντικείμενα ή να τους φέρει κάτι που επιθυμούν, ή ακόμη έναν καλό γαμπρό στα ανύπαντρα κορίτσια.

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για τη Φανουρόπιτα είναι συνήθως 7 ή 9 , καθώς οι αριθμοί 7 και 9 συμβολίζουν τα μυστήρια της εκκλησίας, τις μέρες δημιουργίας, αλλά και τα τάγματα τον αγγέλων. Πάντα όταν την φτιάχνουν οι νοικοκυρές φροντίζουν να υπάρχει αναμμένο κερί και θυμίαμα.

 

Στις 27 Αυγούστου έκαστου έτους η Εκκλησία, τιμά τον Άγιο Φανούριο. Οι Εκκλησίες γεμίζουν με τη μυρωδιά από τις Φανουρόπιτες που φτιάχνουν οι νοικοκυρές.

Η Ευχή αυτή διαβάζεται κατά την παρασκευή της Φανουρόπιτας που φτιάχνουμε προς τιμήν του Αγίου Φανουρίου.

Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Ουράνιος Άρτος, ο της βρώσεως της μενούσης εις τον αιώνα πλουσιοπάροχος χορηγός, ο δοτήρ των αγαθών,

ο δέ Ηλιού τροφήν αγεώργητον πηγάσας, η ελπίς των απηλπισμένων, η βοήθεια των αβοηθήτων και σωτηρία των ψυχών ημών.

Ευλόγησον τα δώρα ταύτα και τους ταύτα σοι προσκομίσαντας, εις δόξαν σήν και τιμήν του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου.

Παράσχου δέ, αγαθέ, τοις ευπρεπίσασι τους πλακούντας τούτους, πάντα τά εγκόσμια καί υπερκόσμια αγαθά σου.

Εύφρανον αυτούς εν χαρά μετά του προσώπου σου, δείξον αυτοίς οδούς προς σωτηρίαν. Τα αιτήματα τών καρδιών αυτών καί πάσαν

τήν βουλήν αυτών ταχέως πλήρωσον, οδηγών αυτούς προς εργασίαν τών εντολών σου, ίνα διά παντός εν ευφροσύνη καί αγαλλιάσει

υμνώσι καί δοξάσωσι το πάντιμον καί μεγαλοπρεπές όνομά σου, πρεσβείαις της υπερευλογημένης Θεοτόκου, του αγίου ένδοξου

νεομάρτυρος Φανουρίου, του Θαυματουργού, καί πάντων σου τών αγίων. Αμήν.

 

Συνταγή για Φανουρόπιτα με 9 υλικά:

 

1 πακέτο αλεύρι που φουσκώνει μόνο του

1 κούπα νερό

1 κούπα ζάχαρη

1/2 κούπα λάδι

2 κουταλάκια του γλυκού μπέικιν πάουντερ

1 πορτοκάλι (χρειαζόμαστε το χυμό και το ξύσμα του)

2 χούφτες καρύδια ή αμύγδαλα (τριμμένα στο μούλτι)

1 φακελάκι ξανθές σταφίδες

2 κουταλάκια του γλυκού κανέλα

 

Εκτέλεση

 

Σε ένα μπολ ανακατέψτε όλα τα στέρεα υλικά μαζί

Σε ένα μεγαλύτερο ανακατέψτε όλα τα υγρά υλικά μαζί.

Έπειτα σιγά-σιγά ρίξτε τα στέρεα υλικά στα υγρά και ανακατέψτε τα καλά μέχρι να έχετε μια ομοιόμορφη και ομοιογενή ζύμη.

Βάλτε τη σε λαδωμένο ταψάκι που θα έχετε πασπαλίσει με λίγο αλεύρι και ψήστε τη στους 180 βαθμούς για 1 ώρα περίπου.

 

Πηγή : filoitexnisfilosofias

Επιστροφή στην πολιτιστική μας καθημερινότητα --- Οι πρώτες πρόβες και οι παραστάσεις του Σεπτέμβρη

 

Επιστροφή στην πολιτιστική μας καθημερινότητα --- Οι πρώτες πρόβες και οι παραστάσεις του Σεπτέμβρη

Σιγά σιγά οι καλοκαιρινές διακοπές τελειώνουν με τις όμορφες προσωπικές, οικογενειακές στιγμές,  τις ωραίες εμπειρίες από τις εκδρομές, τα πανηγύρια-γλέντια, συναυλίες. Ερχεται η στιγμή της επανόδου στις πολιτιστικές δράσεις του συλλόγου μας, την αγαπημένη μας καθημερινότητα.

Στις 29 Αυγούστου θα είναι η πρώτη συνάντηση με τις χορευτικές ομάδες που θα συμμετέχουν στις  εκδηλώσεις του Σεπτεμβρίου και συγκεκριμένα: 

• 1η .Στο 4ο Φεστιβάλ των 5 Ηπείρων που θα πραγματοποιηθεί στις 4 Σεπτέμβριου στο ανοικτό θέατρο Άλσος Βείκου
• 2η. Στην παράσταση  Με του χορού τα βήματα στον τόπο μου γυρίζω που θα πραγματοποιηθεί στις 12 Σεπτεμβρίου  στο Ηρώδειο
•  3η. Στην παράσταση που διοργανώνει ο σύλλογος μας με τίτλο Σμύρνη πατρίδα μου γλυκιά στο ανοικτό θέατρο του Άλσους Βεικου στο Γαλάτσι στις 18 Σεπτεμβρίου 

Αγαπημένα μας μέλη, φίλοι, αγαπημένοι μας μαθητές από 1η Σεπτεμβρίου θα αρχίσουν οι εγγραφές για τη νέα χορευτική χρονιά . Ο δικός μας κύκλος χορού  χαρακτηρίζεται από τη γνώση και το ταξίδι στα πολιτιστικά δρώμενα της παράδοσης μέσα στο γνωστό  πνεύμα συνεργασίας, οικογενειακού , φιλικού,  παρεΐστικου περιβάλλοντος αλλά και τηρώντας όλες τις προβλεπόμενες συνθήκες.

Πρώτη πρόβα για την πρώτη παράσταση στο Βείκου 4/09 θα γίνει τη Δευτέρα 29 Αυγούστου από τις 20κ30 έως τις 22μμ.

Καλή μας αντάμωση!

Καλή χορευτική Χρονιά να έχουμε!

Σας ευχαριστούμε που μας εμπιστεύεστε!

Άγιος Φανούριος: Η ιστορία, οι θρύλοι και τα εθιμα

 

 Άγιος Φανούριος: Η ιστορία, οι θρύλοι και τα εθιμα

 

Για τους απλούς ανθρώπους ο Άγιος Φανούριος υπήρξε η μορφή που πάντοτε θα βοηθούσε να βρεθούν τα χαμένα. Από γαμπρούς και νύφες μέχρι χαμένα πρόσωπα ή ακόμη και κλειδιά, η φανουρόπιτα ήταν η …λύση.

Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου οι Εκκλησίες γεμίζουν από φανουρόπιτες φτιαγμένες από τις νοικοκυρές. Πρόκειται για μια μίξη, λαϊκής παράδοσης, πίστης και τοπικών εθίμων,  που ξεκίνησε στη Ρόδο και επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη χώρα.

Όσο για τον ίδιο τον Άγιο Φανούριο; Λέγεται πως αυτό δεν είναι καν το πραγματικό του όνομα, ενώ οι πληροφορίες που υπάρχουν για τον ίδιο και την ζωή του είναι ελάχιστες έως ανύπαρκτες.

Το μόνο γνωστό, σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση τουλάχιστον, είναι πως η μητέρα του Αγίου ήταν… αμαρτωλή.

ΑΓΙΕ ΦΑΝΟΥΡΙΕ… ΦΑΝΕΡΩΣΕ

Ποιος δεν θυμάται την γιαγιά του να λέει «Άγιε μου Φανούριε… φανέρωσε το» και να τάζει πίτα ή κερί στη χάρη του; Για τους απλούς ανθρώπους ο Άγιος Φανούριος υπήρξε η μορφή που πάντοτε θα βοηθούσε να βρεθούν τα χαμένα. Από γαμπρούς και νύφες μέχρι χαμένα πρόσωπα ή ακόμη και κλειδιά.

Ο καθένας κατά την πίστη και την ανάγκη του ζητάει.

Σε πολλές περιοχές της ελληνικής επαρχίας ακόμη και σήμερα αυτές τις μέρες, ανύπαντρες γυναίκες πηγαίνουν στην Εκκλησία με την φτιαγμένη από τα χέρια της Φανουρόπιτα, με ένα και μόνο αίτημα. Να «φανερωθεί» ο σύζυγος.

Η ΑΜΑΡΤΩΛΗ ΜΑΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

Αν και κανείς δεν γνωρίζει λεπτομέρειες για το που, πότε και πως έζησε ο Άγιος, εντούτοις η λαϊκή φαντασία έσπευσε να τις δημιουργήσει.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν, η μητέρα του Αγίου ήταν άνθρωπος που δεν βοηθούσε τους άλλους. Ήταν αμαρτωλή.

Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, αρκετοί είναι αυτοί που φτιάχνουν την πίτα για «να συγχωρεθεί η μάνα του Αγίου». Αυτό το έθιμο όμως είναι ελάχιστα διαδεδομένο.

ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ

Μέχρι τον 14ο ή 15ο κατ’ άλλους αιώνα, ο Άγιος δεν ήταν γνωστός. Εκείνη την εποχή στη Ρόδο, κατά την διάρκεια εργασιών αναστήλωσης των τειχών της πόλεως, αποκαλύφθηκε πως υπήρχε ένας μισογκρεμισμένος Ναός στον οποίο υπήρχαν πολλές παλαιές εικόνες.

Μια από αυτές, η πιο καλοδιατηρημένη λέει η παράδοση, ήταν ενός Αγίου ο οποίος φορούσε ρωμαϊκά στρατιωτικά ρούχα και κρατούσε ένα κερί κι έναν Σταυρό.

Το όνομα που φαινόταν ήταν «Ο Άγιος Φανώ».

Γύρω από την εικόνα του Αγίου, υπήρχαν 12 παραστάσεις στις οποίες απεικονιζόταν το μαρτύριο του. Έτσι το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως πρόκειται για έναν μάρτυρα ο οποίος πιθανότατα υπήρξε στρατιώτης.

Το όνομα Φανούριος του αποδόθηκε από τον Μητροπολίτη Ρόδου Νείλο, ο οποίος ανακαίνισε το εκκλησάκι που βρέθηκε η εικόνα, αφιερώνοντας το στον νεοφανή Άγιο Φανούριο.

Αυτές είναι και οι μοναδικές πληροφορίες. Από την Ρόδο, στόμα με στόμα, η ιστορία του νέου Αγίου διαδόθηκε πρώτα στα γύρω νησιά και μετέπειτα σε ολόκληρη τη χώρα.

Η ΦΑΝΟΥΡΟΠΙΤΑ

Κανείς δεν γνωρίζει επακριβώς πως και γιατί ξεκίνησε αυτό το έθιμο. Η φανουρόπιτα βέβαια έχει «μπολιαστεί» και με διάφορα στοιχεία της ελληνικής λαογραφίας αφού κάποιοι θέλουν να φτιάχνεται αυστηρά με 7 υλικά και άλλοι με 9. Οι αριθμοί αυτοί έχουν την δική τους σημειολογία η οποία δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την πίστη όσο με την λαϊκή παράδοση.

Στην Κύπρο, στην Κρήτη και σε άλλες περιοχές, ο Άγιος μπορεί να φανερώσει στην κάθε ανύπαντρη κοπέλα το μέλλοντα σύζυγό της! “Οι ανύπαντρες κοπέλες που θέλουν να παντρευτούν ετοιμάζουν φανουρόπιτα για να φανερωθεί ο υποψήφιος γαμπρός”.

Στη Σκιάθο “πίτα στον Άγιο τάζουν και οι γυναίκες που τον παρακάλεσαν να τους φανερώσει το γαμπρό που θα κάμουν στην κόρη τους”.

Στη Φλώρινα, η φανουρόπιτα (που την πάνε οι ελεύθερες κοπέλες στην εκκλησιά) χρησιμοποιείται ως μέσον με ένα κομμάτι που βάζουν κάτω απ’το προσκέφαλο για να τις φανερώσει ο Άγιος στον ύπνο τους το μέλλοντα σύζυγο.

 

Πηγές : εκκλησία on line, dogma.gr

Η θαυματουργή τρύπα στον ναό των Αγ. Αδριανού και Ναταλίας στο Ναύπλιο

 Η θαυματουργή τρύπα στον ναό των Αγ. Αδριανού και Ναταλίας στο Ναύπλιο

 

Η τρύπα στο Ιερό της εκκλησίας των Αγίων Αδριανού και Ναταλίας στην περιοχή Κατσίγκρι Ναυπλίου.Πρόκειται για ένα εκκλησάκι στον κατάφυτο λόφο του μικρού χωριού Άγιος Αδριανός (Κατσίγκρι), σε απόσταση 5 χιλιομέτρων βορειοδυτικά της πόλης του Ναυπλίου, αφιερωμένο στους Αγίους Αδριανό και Ναταλία. Στο τέμπλο του, μια οπή κάτω από την εικόνα της Παναγίας θεωρείται από τους πιστούς πως συναριθμείται μεταξύ των πολλών θαυμάτων της Ορθοδοξίας. Δίπλα από την Ωραία Πύλη υπάρχει μια τρύπα που, όταν τη δει κάποιος για πρώτη φορά, πιστεύει ότι από εκεί μπορεί να περάσει μόνο ένα μικρό παιδί.

Συγκρίνοντάς τη με την Ωραία Πύλη που βρίσκεται δίπλα της, μοιάζει μικροσκοπική. Η παράδοση λέει πως η οπή παρέχει τη δυνατότητα να διαπερνά μέσα από αυτήν ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα. Όσοι άνθρωποι έχουν επιχειρήσει να περάσουν, τα έχουν καταφέρει, ανεξάρτητα από το βάρος τους. Λέγεται ότι είναι πολύ καλό να περάσει ο επισκέπτης από την οπή, ότι είναι ευλογία. Η παράδοση θέλει να περνάει ο πιστός τρεις φορές. Οι Άγιοι Αδριανός και Ναταλία θεωρούνται θαυματουργοί και η προσέλευση των πιστών είναι μεγάλη, αφού ξεπερνά τα όρια της περιοχής και εκτείνεται σε προσκυνη­τές απ’ όλη την Ελλάδα. Μάλιστα, αποτελεί σύμβολο πίστης κυρίως για τις γυναί­κες και δίνει ελπίδα σε όσες δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν.

Ανεξαρτήτως, ωστόσο, της ιδιαιτερότητας του προσκυνήματος με το θέμα της οπής, πιστεύουμε ότι ακόμα και ο πιο απαιτητικός επισκέπτης- προσκυνητής μπορεί να διαπιστώσει το μεγαλείο της εκκλησίας μέσω της απλότητας του χώρου, την ιστορία και την παράδοση, με τη συνέχιση της πορείας στο σήμερα έως την αιωνιότητα.

Το εκκλησάκι του Αγίου Αδριανού, το οποίο βρίσκεται στον κατάφυτο λόφο του Αγίου Αδριανού και είναι χτισμένο πιθανότατα πριν το 1743, όποτε και αγιογραφήθηκε. Σε ένα έγγραφο που συντάχθηκε και στάλθηκε στους Ενετούς το 1696, αναφέρει τον Ι.Ν. του Αγίου Ανδριανού, γεγονός που ενισχύει την άποψη για κτίση του ναού πριν το 1743.

Πάντως, οι γέροντες του χωριού ισχυρίζονται ότι υπήρχε αναγραφή σε τοίχο με ημερομηνία το 1400. Η φωτιά όμως που έχει κάψει το εκκλησάκι 2 φορές, έσβησε τα ίχνη των αναγραφόμενων ημερομηνιών. Στις αγιογραφίες και ειδικότερα σε μια αγιογραφία αναγράφεται ως έτος δημιουργίας της το 1743. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το δάπεδο, το οποίο είναι κατασκευασμένο από πέτρες. Το εκκλησάκι του Αγίου Ανδριανού είναι ένας μικρός σταυρεπίστεγος ναός.

Ό Άγιος Αδριανός, πολιούχος του γειτονικού χωριού που σήμερα ονομάζεται “Άγιος Αδριανός” προς τιμήν του (παλαιότερα ονομαζόταν “Κατσίγκρι), θεωρείται θαυματουργός και έχει πολύ μεγάλη προσέλευση πιστών από όλη την Ελλάδα.

Ο ναός διαθέτει τοιχογραφίες οι οποίες ανάγονται στον 17ο και τον 18ο αι­ώνα, αλλά, δυστυχώς, στο πέρασμα του χρόνου έχουν προκληθεί φθορές. Στο υπέρθυρο της εισόδου, η τοιχογραφία είναι σε καλή κατάσταση και αναπαριστά σκηνές από την Αποκάλυψη του Ιωάννη. Στο δεξί μέρος βρίσκονται οι δίκαιοι που θα κληρονομήσουν τον Παράδεισο και στο αριστερό δαίμονες οδηγούν τους αμαρτωλούς στην Κόλαση, όπου οφιοειδή πνεύματα τους κατατρώνε. Κανείς δεν θα μπορούσε να νιώθει καλά κοιτάζοντας αυτή την αναπαράσταση, ακόμα και αν δεν πιστεύει στη μετά θάνατον ζωή. Το ότι οι αγιογράφοι επέλεξαν να τοποθετήσουν την Κόλαση και τον Παράδεισο στην εξώθυρα με κάνει να πιστεύω πως αυτό ήταν το τελευταίο μήνυμα που έπαιρναν οι πιστοί βγαίνοντας από τον ναό, μια τελευταία υπενθύμιση…

Οι υπόλοιπες τοιχογραφίες είναι σε σχετικά καλή κατάσταση και περιλαμ­βάνουν ένα πλήθος αγίων, τους ιδρυτές του μοναχισμού, μια επιβλητική απεικόνιση του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και, φυσικά, τον Παντοκράτορα στον θόλο και την Πλατυτέρα των Ουρανών Παναγία στην κόγχη του ιερού. Σε περίοπτη θέση βρίσκεται και η εικόνα του Αγίου Αδριανού, που απεικονίζεται ως έφιππος αξιωματικός στον οποίον ένας άγγελος απονέμει τον στέφανο του μάρτυρα. Η εικόνα αυτή βρίσκεται και ως τοιχογραφία δίπλα από το τέμπλο και ως αργυρή εικόνα κοντά στην είσοδο του ναού, με μερικά αναθήματα πάνω της, δείγματα ευγνωμοσύνης των πιστών.

Η μνήμη των Αγ Αδριανού και Ναταλίας γιορτάζεται στις 26 Αυγούστου.

 

Πηγή  ORTHODOXIANEWSAGENCY.GR

Η γυναικεία φορεσιά της Καππαδοκίας

Η γυναικεία φορεσιά της Καππαδοκίας

Παρουσίαση της τυπολογίας και της κοινωνικής λειτουργίας του παραδοσιακού ενδύματος των ορθοδόξων της Καππαδοκίας – Παναγιώτα Ανδριανοπούλου.

Δύσκολα η έρευνα καταλήγει σε ένα γενικό τύπο ενδυμασίας στην Καππαδοκία ως το 1924, εξαιτίας της πολυμορφίας και της διαφοροποίησης των επιμέρους ενδυμάτων ανά περιφέρεια. Ο κυρίαρχος δομικός ενδυματολογικός τύπος, διαφοροποιούμενος κατά περίπτωση μορφικά, με ποσοτικό και ποιοτικό εμπλουτισμό ή απλούστευση, βάσει μαρτυριών και εικονογραφικών τεκμηρίων από την Ανακού, την Καρβάλη, το Μιστί, την Αξό, το Τσαρικλί, τα Φλαβιανά (Ζιντζίντερε) και τη Σινασό, είναι ο ακόλουθος:Φαρδύ βαμβακερό εσώρουχο ως τους αστραγάλους, με μακρύ κεντρικό τμήμα. Η καθημερινή φορεσιά, υφαντή στον αργαλειό, είναι συνήθως ακόσμητη, ενώ η γιορτινή έχει κεντητό ή επίρραπτο κάτω μέρος (βρατσί, πατσάι στο Μιστί, τσιντιάνι και σαλβάρι σε Τσαρικλί και Νίγδη).

Μακρυμάνικο ένδυμα ως τους αστραγάλους, ελαφρώς τραπεζιόσχημο. Φτιαχνόταν συνήθως από ύφασμα του αργαλειού (μετ’, ιμάτ’).

Αμάνικο εφαρμοστό ένδυμα ως τη μέση που κουμπώνει μπροστά. Φτιαχνόταν από τσόχα και βαμβάκι, με απλό κέντημα (ουσλούτς).

Ποδήρες ένδυμα, στενό στο πάνω τμήμα, κλειστό μπροστά, άρραφο στα πλάγια από τη μέση και κάτω. Τα καθημερινά φορέματα φτιάχνονταν συνήθως από ριγωτό ύφασμα που αγοραζόταν από τη Νεάπολη, τη Νίγδη ή το Προκόπι, ενώ τα γιορτινά ή νυφικά από υφάσματα πολίτικα ή εισαγόμενα από τη Συρία (σειτερjί, εντερί, γομάσ’ – ονομασία ακριβού υφάσματος και συνεκδοχικά ονομασία του ενδύματος).

Μακρύ και σταυρωτό, κατεξοχήν επίσημο γυναικείο ένδυμα, έκρυβε τελείως τα ενδύματα που φοριούνταν κάτω από αυτό. Ραβόταν και κεντιόταν από τεχνίτες με ιδιαίτερη τεχνική (τσόχα ή τσοχά ή τσογά).

Ελαφρύς εξωτερικός κοντός επενδύτης, που φοριόταν πάνω από το φόρεμα, με ή χωρίς μανίκια (σάλτα, κιρλίκ στην Ανακού μετά το 1880, ζουμπούνα, εσλίτσι σερεφλού, αμαζόνα με στενές πιέτες στο πίσω μέρος, σελίκ για τις ηλικιωμένες, λιbαdέ, ζιμπούνα / βαμβακούλα, φέρμενε στη Σινασό).

Μακριά ορθογώνια ποδιά, με χρηστικό χαρακτήρα, κάλυπτε το μπροστινό τμήμα της φορεσιάς. Η επίσημη τσόχα συνοδευόταν από τιζλίκα με ταιριαστό κεντητό διάκοσμο. Έδενε στη μέση με κορδόνια που κατέληγαν σε φούντες, τα ράμμαντα (τιζλίκα σε Κάρβαλη και Μιστί, ιγκιλίκ στην Ανακού, πεσκίρ στη Σινασό).

Απαραίτητο μετά τα δώδεκα χρόνια ήταν το ζωνάρι, που φοριόταν είτε πάνω από την τιζλίκα (Τσαρικλί, Αξό, Μιστί), είτε έσφιγγε κατευθείαν το φόρεμα ή την τσόχα (Νίγδη, Καρβάλη). Τα απλά καθημερινά ζωνάρια φτιάχνονταν από υφαντό του αργαλειού, ενώ τα επίσημα από εισαγόμενο ύφασμα (κεμέρ, λαχούρι).

Γυναίκες με την παραδοσιακή επίσημη ένδυση της Καππαδοκίας.

Φωτογραφία: diasporic.org

Το χειμώνα φορούσαν επιπλέον ενδύματα, όπως το μπαμπουκλού, ένα γιλέκο με βαμβακερή επένδυση πάνω από το πουκάμισο, ή το κουτούκ, ένα μακρύ επενδύτη μεταξύ φορέματος και τσόχας στην Καρβάλη.

Το κεφάλι κάλυπταν με μαντίλι (γεμενί, γιασμά, τιβάχ, κιβράχ, με χάντρες περιμετρικά) ανοιχτόχρωμο οι νέες, σκουρόχρωμο οι ηλικιωμένες. Σε ολόκληρη την Καππαδοκία υπάρχουν περίτεχνοι και ογκώδεις γαμήλιοι κεφαλόδεσμοι, συχνά αρχαΐζοντες (τερλίτσι στο Μιστί, τσάφκα στην Αξό, τάκα ή ταχιά στην Ανακού, τακέ στα Φλαβιανά (Ζιντζίντερε) σε σχήμα φεσιού, κάσσαπα στη Σινασό). Τα μαλλιά τα είχαν σε μεγάλη υπόληψη («πολύ έχισκάν τα σην υπόλεψη»). Η πιο συνηθισμένη γυναικεία καππαδοκική κόμμωση ήταν οι πλεξίις, τέσσερις για τα κορίτσια και τις νέες γυναίκες, δύο για τις ηλικιωμένες.

Σε επίσημες περιστάσεις και σε περιοχές, όπως το Γκέλβερι, η Σινασός, η Ανακού, τα Φλαβιανά (Ζιντζίντερε), οι πλεξούδες έφταναν ως και τις σαράντα. Στις μεγαλύτερες πόλεις, όπως η Σινασός, η Τελμησσός, η Ανακού, υπήρχαν ειδικές τεχνίτρες, οι εριτζüδες, για το πλέξιμο των μαλλιών. Άλλοτε το ρόλο αυτό αναλάμβαναν φίλες μεταξύ τους, ενώ στο γάμο η νονά της κοπέλας ή η συντέξα, γυναίκα που οι γονείς της νύφης της είχαν βαφτίσει τα παιδιά. Αφού χώριζαν τα μαλλιά στη μέση, τα έκαναν πλεξιδάκια, τα λεγόμενα φιτίλια. Στις απολήξεις τους στερέωναν φλουριά (σατσ-αλτινί) και κατόπιν περνούσαν ανάμεσά τους τσόχινο κορδόνι με ραμμένα φλουριά και χάντρες, έτσι που τα φιτίλια να ενώνονται μεταξύ τους κάτω από το μέσο του μήκους τους.

Πηγή: karamanlidika.gr

Φορεσιά του Πωγωνίου

Φορεσιά του Πωγωνίου

Η φορεσιά του Πωγωνίου ή σιγκούνα ή αρμάτα είναι η παραδοσιακή γυναικεία ενδυμασία που εμφανιζόταν σε τριάντα περίπου χωριά της επαρχίας Πωγωνίου, που βρίσκεται βορειοδυτικά της περιφέρειας Δωδώνης-Ιωαννίνων. Σε μερικά χωριά του Πωγωνίου που βρίσκονται στην κοιλάδα του Καλαμά, η τοπική ενδυμασία συνυπήρχε με αυτή της Δρόπολης, καθώς έχουν πολλές ομοιότητες, με τις διαφορές να εντοπίζονται στην πολύπτυχη φούστα της Δρόπολης. Χαρακτηριστικό της φορεσιάς του Πωγωνίου είναι το άσπρο χρώμα που κυριαρχεί, το οποίο φορούσαν ακόμη και οι χήρες και οι ηλικιωμένες.

Η φορεσιά είχε τα εξής κομμάτια: τη φανέλα, το πουκάμισο ή ρουτί, τη λαιμαριά, το σεγιάκι ή το σιγκούνι, τον αλατζά, τα επιμάνικα, τη μανικουτή σιγκούνα, το ζωνάρι, τη σαγιακοποδιά, τη ζώνη, τη φλοκάτα, τα μαντήλια, τις κάλτσες, τα προπόδια, τα τσαρούχια, τα μαρκούπια και τις κουντούρες. Για καθημερινό και γιορτινό κεφαλόδεσμο είχαν το φακιόλι ή ομπολιά, ενώ στο νυφικό είχαν, το μεταξωτό μαντήλι ή κόκκινο φέσι, τις μέρτζες, τα τουλούφια, τη σάλπα και το μπαρμπούλι. Στα κοσμήματα συναντάμε την κορώνα, τα σκουλαρίκια, τα φινίκια και τις φλωραμαθιές. Στα κοσμήματα της φορεσιάς εντάσσονται τα κουμπιά, τα τσαπράκια, το μεγάλο κιμέρι, οι τραχηλιές, τα μπελετζίκια και τα δαχτυλίδια.

Η σύνθεση της ενδυμασίας διαφοροποιούταν ανάλογα με την ηλικιακή και κοινωνική κατάσταση της εκάστοτε γυναίκας. Η χρήση της παραδοσιακής φορεσιάς εγκαταλείφθηκε λίγα χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η φανέλα, το πουκάμισο, το σιγκούνι, ο αλατζάς, τα επιμάνικα, η μανικουτή σιγκούνα

Η φανέλα ήταν μάλλινη και φοριόταν μέσα από το μακρύ πουκάμισο, το οποίο ήταν λευκό και φτιαχνόταν από βαμβακερό ύφασμα. Στο γιακά και στα μανίκια είχε δαντέλα που ονομαζόταν λαιμαριά. Το σεγιάκι και το σεγκούνι είναι ίδια, χωρίς μανίκια και διαφέρουν στο ύφασμα και τα κεντήματα. Το σεγιάκι είναι μάλλινο στολισμένο στο στήθος με τσόχινη λουρίδα σε σκούρο χρώμα και κουμπιά. Το σεγκούνι είναι το καθημερινό φόρεμα από μαλλί ντόπιο στολισμένο και αυτό, χωρίς όμως κουμπιά. Ο αλατζάς είναι γιλέκο που φοριέται πάνω από σεγιάκι, με στενά μανίκια που φτάνουν ως τα δάχτυλα. Εμφανίζεται στην καθημερινή φορεσιά και είναι βαμβακερό το καλοκαίρι και μάλλινο το χειμώνα. Τη θέση του αλατζά παίρνει ο ντουλαμάς και το πεσίλι στις γιορτινές περιστάσεις που είναι στολισμένα. Ο ντουλαμάς το καλοκαίρι είναι μεταξωτός και το χειμώνα μάλλινος, με μαλλί από την Κωνσταντινούπολη. Το πεσίλι ήταν από τσόχα και φοριόταν στη νυφική ενδυμασία. Η μανικουτή σιγκούνα ήταν υφαντή, με τη γιορτινή να φτιάχνεται από πολίτικο σεγιάκι. Μοιάζει με το σιγκούνι με τη διαφορά ότι τα μανίκια φτάνουν ως τον αγκώνα.

Το ζωνάρι, η σαγιακοποδιά, η ζώνη, η φλοκάτα, τα μαντήλια

Το καθημερινό ζωνάρι είναι μαύρο μάλλινο, ενώ το γιορτινό μεταξωτό κρεμεζί, με κορδόνια και φούντες στις άκρες. Τυλιγόταν γύρω από τη μέση τρεις φορές πάνω από το σεγιάκι και οι φούντες κρεμόταν στα πλάγια. Η σαγιακοποδιά είναι η γιορτινή ποδιά από άσπρο πολίτικο σεγιάκι, ενώ η πολύχρωμη ζώνη χρησίμευε για να στερεώσουν την ποδιά. Η φλοκάτα ήταν το πανωφόρι που χρησιμοποιούσαν για προστασία από το κρύο. Τα μαντήλια της μέσης είναι δύο μεταξωτά τετράγωνα και πολύχρωμα μαντήλια που τοποθετούσε στο κριμέρι της η νύφη. Μετά από σαράντα μέρες κρατούσε μόνο το ένα και αυτό για δύο μήνες.

Τα προπόδια, τα τσαρούχια, τα μαρκούπια και οι κουντούρες

Οι κάλτσες (προπόδια όπως τα έλεγαν) ήταν δύο ζευγάρια κάλτσες πλεκτές. Οι εσωτερικές ήταν μαύρες και έφταναν έως το γόνατο και δεν είχαν πατούσα και οι εξωτερικές ήταν άσπρες μάλλινες με κεντήματα στον αστράγαλο, τις μύτες, τα δάχτυλα και τη φτέρνα. Τα δύο τελευταία κεντήματα είχαν μαύρο χρώμα, ενώ στον αστράγαλο σχημάτιζαν ένα σταυρό. Τα τσαρούχια με τις μύτες τα φορούσαν τις καθημερινές, ενώ αργότερα τα στόλιζαν με φούντες κυρίως οι νέες. Τα μαρκούπια ήταν τα πιο καλά παπούτσια, σαν παντόφλες. Η νύφη συνήθως φόραγε χρυσοκέντητα μαρκούπια μέχρι να έρθει ο γαμπρός να την πάρει για την εκκλησία που της έφερνε τις κουντούρες. Στις μέρες μας με τη φορεσιά συνηθίζεται να φοράνε μαύρο λουστρίνι με χαμηλό χοντρό τακούνι.

Κεφαλόδεσμος και κοσμήματα

Ο κεφαλόδεσμος της νύφης ήταν αρκετά πολύπλοκος και περίτεχνος.Τα μαλλιά χτενίζονταν σε δύο κοτσίδες και έπεφταν στην πλάτη. Στη συνέχεια σκέπαζαν το κεφάλι με το τετράγωνο μαντήλι με τα λουλούδια, το τύλιγαν σαν φέσι, ενώ σε μερικές περιοχές, αντί αυτού φορούσαν κόκκινο φέσι. Στη συνέχεια κολλούσαν στην κορυφή του κεφαλιού τα τουλούφια, τα οποία ήταν πρόσθετα μαλλιά και έπεφταν στους κροτάφους και το στήθος. Συνήθιζαν να τα βάφουν σε κόκκινο χρώμα με όκνα, την οποία δώριζε ο γαμπρός. Τα τουλούφια μετά το γάμο τα έδεναν επάνω και τα έκρυβαν στην ομπόλια για περίπου ένα χρόνο. Στο πίσω μέρος του κεφαλιού έβαζαν τις μέρτζες, τέσσερις μεταξωτές φούντες μακριές έως το σιγκούνι και τέσσερις έως τη μέση. Μετά το γάμο, αφαιρούσαν τις μακριές, ενώ τις κοντές τις έδεναν επάνω, μαζί με τις κοτσίδες τους, για 1-2 μήνες. Στο στολισμό της νύφης υπήρχε και η κορώνα, που στόλιζε το μέτωπο, η οποία ήταν επενδυμένη εσωτερικά με ύφασμα και είχε πετράδια, σχέδια σαν πουλάκια και ένα σταυρό. Πάνω από τους κροτάφους στερέωναν τα σκουλαρίκια που έφταναν ως τους ώμους. Από πάνω, έριχναν τη σάλπα, διπλωμένη τριγωνικά, η οποία ήταν άσπρη μεταξωτή. Το μπαρμπούλι ήταν ένα τετράγωνο μαντήλι, που έφερνε ο γαμπρός την ημέρα του γάμου και ο αδερφός του σκέπαζε με αυτό το πρόσωπο της νύφης. Μετά το γάμο, οι γυναίκες φορούσαν μόνο τη μεταξωτή ομπόλια τις γιορτές και ένα άλλο μαντήλι, το φακιόλι, τις καθημερινές. Το δέσιμο της συνήθως βαμβακερής ομπόλιας ήταν επίσης ιδιαίτερο, περνώντας το δύο φορές από το μέτωπο και δύο φορές από το πιγούνι, λίγο πιο πάνω τη δεύτερη φορά. Τα κοσμήματα στις γιορτές ήταν δύο ζευγάρια τσαπράκια που συγκρατούσαν το σεγιάκι και τα κουμπιά που έραβαν πάνω στο σεγιάκι. Επίσης φορούσαν βραχιόλια και δαχτυλίδια. Τα τσαπράκια, ήταν τα κλειδωτήρια που κρατούσαν το σεγιάκι και το τσαπρακούλι συγκρατούσε το γιακά του ποκαμίσου. Οι τραχηλιές είναι σειρές από αλυσίδες που φορούσε η νύφη, με νομίσματα, οι οποίες πιανόταν στο σεγιάκι και στόλιζαν το στήθος. Το μεγάλο κιμέρι, δώρο από το γαμπρό, σκέπαζε τη ζώνη και ήταν ένα σπάνιο κόσμημα.

Πηγή: el.wikipedia.org

mandra.evolution-isa.gr

Δεκαπενταύγουστος: Έθιμα της μεγάλης γιορτής της Ορθοδοξίας ανά την Ελλάδα

 Δεκαπενταύγουστος: Έθιμα της μεγάλης γιορτής της Ορθοδοξίας ανά την Ελλάδα

 

Οι παραδόσεις ενός λαού ή ενός τόπου κρατούν ζωντανές τις ρίζες του. Οι ενέργειες αυτές που επαναλαμβάνονται σε καθορισμένες περιστάσεις αποτελούν τα τοπικά έθιμα. Μία από αυτές τις περιστάσεις είναι και ο Δεκαπενταύγουστος, η μεγάλη αυτή γιορτή της Ορθοδοξίας.

 

Ποικίλλουν ανά περιοχή τα έθιμα για την μεγάλη εορτή του Δεκαπενταύγουστου. Η Κοίμηση της Θεοτόκου, συνοδεύεται από παρακλήσεις, κατανυκτικές λειτουργίες, αλλά και πολλά έθιμα.

 

Πάτμος: Ο Επιτάφιος της Παναγίας

Στο νησί της Ορθοδοξίας και στο ιστορικό μοναστήρι της Αποκάλυψης, οι μοναχοί κάνουν περιφορά του επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο που έχει βυζαντινές καταβολές.

 

Κεφαλλονιά: Τα φιδάκια της Παναγίας

Πρόκειται για ένα σπανιότατο έως μοναδικό γεγονός που συμβαίνει συγκεκριμένες ημέρες κάθε χρόνο, προσελκύοντας εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες πιστών, αλλά και σκεπτικιστών που σπεύδουν να δουν με τα μάτια τους τα δεκάδες φιδάκια της Παναγίας. Η παράδοση αναφέρει πως κάποια μέρα καθώς πλησίαζαν πειρατικά πλοία και οι πειρατές κατευθύνονταν προς τη Μονή, προκειμένου να την λεηλατήσουν, οι μοναχές προσευχήθηκαν στην Παναγία για να προστατέψει τις ίδιες και το μοναστήρι. Τότε συνέβη το θαύμα. Το μοναστήρι κυκλώθηκε από φίδια που έτρεψαν τους πειρατές σε φυγή. Αυτό θεωρήθηκε σημάδι από την Παναγία. Έτσι οι μοναχές και η Μονή σώθηκαν. Από τότε κάθε χρόνο εμφανίζονται φίδια, ακόμα και στο εσωτερικό της εκκλησίας ( κρέμονται ακόμα και από τις εικόνες, τις καντήλες ή τα στασίδια), τα οποία αναχωρούν στις 15 Αυγούστου. Αν κάποια χρονιά δεν εμφανιστούν τα φιδάκια, προμηνύεται κάτι κακό για το νησί, όπως το 1940 και το 1953, οπότε το νησί επλήγη από σεισμούς.

 

Παλαιόπυργος Πωγωνίου: Τα “ντολιά”

Το πανηγύρι στον Παλαιόπυργο Πωγωνίου είναι μοναδικό και αφήνει χαραγμένα τα στοιχεία της παράδοσης, αφού μετά το μεσημεριανό φαγητό που προσφέρεται στο προαύλιο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ακολουθούν τα “ντολιά”, δηλαδή οι εντολές. Κάποιος από τους μεγαλύτερους κατοίκους του χωριού ορίζεται “ντολής πασάς” και αφού πάρει ένα ποτήρι με κρασί, το τσουγκρίζει με έναν παρευρισκόμενο. Το έθιμο ορίζει να πιει τρία ποτήρια κρασί ή τρεις γουλιές και κάθε φορά που πίνει πρέπει να κάνει μια αφιέρωση σε τρία διαφορετικά άτομα, με τη συνοδεία της ζωντανής μουσικής. Αμέσως μετά οι υπόλοιποι με τη σειρά που ορίζει ο “ντολή πασάς” θα αφιερώσουν τις ευχές τους σε όποιο πρόσωπο επιθυμούν, πάντα υπό τους ήχους ενός τραγουδιού. Το έθιμο αυτό, σκοπό είχε τη συμφιλίωση των χωριανών και τη λύση τυχόν παρεξηγήσεων.

 

Σιάτιστα

Το έθιμο των καβαλάρηδων προσκυνητών στη Σιάτιστα της Κοζάνης, χάνεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου οι καβαλάρηδες ανεβαίνουν στα στολισμένα άλογά τους και κατευθύνονται προς το μοναστήρι του Μικροκάστρου. Αφού προσκυνήσουν την εικόνα, επιστρέφουν στο χωριό και το πανηγύρι ξεκινά… και σταματά νωρίς το πρωί!

 

Κουφονήσια

Τα Κουφονήσια έχουν αποκτήσει φανατικό κοινό. Όσοι τα επισκεφθούν για πρώτη φορά, επιστρέφουν ξανά και ξανά. Ο Δεκαπενταύγουστος γιορτάζεται με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο… εν πλω! Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες μπαίνουν στα καΐκια με προορισμό το εκκλησάκι της Παναγιάς στο Κάτω Κουφονήσι, ενώ η επιστροφή χαρακτηρίζεται από έναν ιδιότυπο «αγώνα», με τα καραβάκια να συναγωνίζονται για να δουν ποιος θα καταφέρει να φτάσει πρώτα στο Πάνω Κουφονήσι. Ακολουθεί γλέντι με μουσικές, χορούς και θαλασσινούς μεζέδες.

 

Πάρος

Η Πάρος το καλοκαίρι σφύζει από ζωή. Αν βρεθείτε Δεκαπενταύγουστο στην Πάρο μπορείτε να συμμετέχετε στους εορτασμούς είτε στην Παροικιά, είτε στη Νάουσα. Στην Παροικιά οι πιστοί συγκεντρώνονται στον παλαιοχριστιανικό ναό της Εκατονταπυλιανής και προσκυνούν την εικόνα του 17ου αιώνα. Παραδοσιακή μουσική, ντόπιο κρασί και μεζέδες συμπληρώνουν το ιδιαίτερο έθιμο.

Στη Νάουσα, οι εορτασμοί είναι πιο… θαλασσινοί. Τα καΐκια καταφθάνουν στο λιμάνι και η νύχτα γίνεται μέρα, καθώς οι πιστοί κρατούν αναμμένα δαδιά. Το πανηγύρι κρατά μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, με τους νησιώτικους χορούς να έχουν την τιμητική τους.

 

Λεωνίδιο

Ο Δεκαπενταύγουστος γιορτάζεται πανοραμικά στο Λεωνίδιο. Το μοναστήρι της Έλωνας βρίσκεται σκαρφαλωμένο σε έναν απόκρημνο βράχο, προσφέροντας εντυπωσιακές εικόνες σε όσους το επισκέπτονται. Δεν είναι λίγοι οι πιστοί που εκπληρώνουν τάμα στην Παναγιά Βρεφοκρατούσα καταφθάνοντας γονυπετείς ή πεζοπορώντας στο μοναστήρι. Η διαδρομή με το αυτοκίνητο είναι μοναδική. Το προσωνύμιο της Παναγιάς «Έλωνα» προέρχεται από την τσακώνικη διάλεκτο και σημαίνει «ελεούσα».

 

Νίσυρος

Η Νίσυρος τιμά την Παναγία με το λεγόμενο «Νιάμερο», που γιορτάζεται από τις 6 Αυγούστου. Μαυροντυμένες γυναίκες, οι Εννιαμερίτισσες, πηγαίνουν στο μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής και παραμένουν εκεί για 9 ημέρες ακολουθώντας αυστηρή νηστεία και κάνοντας 300 μετάνοιες τη μέρα. Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου γίνεται η λιτάνευση της εικόνας, η οποία οδηγείται στο χωριό και το πανηγύρι ξεκινά με τον τοπικό χορό της «κούπας».

 

Πυργί Χίου

Το Πυργί, στα περίφημα Μαστιχοχώρια της Χίου, γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο με ένα ξεχωριστό πανηγύρι στην πλατεία του χωριού. Ο γρήγορος σκοπός του παραδοσιακού «Πυργούσικου» χορού παρασέρνει τους κατοίκους και τους επισκέπτες.

 

Κάρπαθος

Είναι αναμφισβήτητα ένα από τα ομορφότερα χωριά της Καρπάθου και των Δωδεκανήσων. Η λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Όλυμπο της Καρπάθου και οι εκδηλώσεις της ημέρας χαρακτηρίζονται από κλίμα κατάνυξης και πένθους. Κάθε χρόνο τέτοια μέρα αναβιώνει το έθιμο του Κάτω Χορού. Οι γυναίκες φορούν παραδοσιακές φορεσιές και ξεκινούν τον αργόσυρτο χορό, συνοδεία λαούτου και λύρας. Οι άντρες έχουν ένα κομμάτι βασιλικού στο πέτο τους και τραγουδούν με κατανυκτική διάθεση.

 

Τήνος

Την Παναγιά της Τήνου επισκέπτονται και προσκυνούν κάθε Δεκαπενταύγουστο χιλιάδες πιστοί από την Ελλάδα – και όχι μόνο. Τον Δεκαπενταύγουστο εκατοντάδες πιστοί εκπληρώνοντας το τάμα τους ανεβαίνουν γονατιστοί τα σκαλιά της Εκκλησίας της Μεγαλόχαρης.

 

Ικαρία

Τα πανηγύρια της Ικαρίας είναι ξακουστά σε όλη την Ελλάδα και φυσικά ο Δεκαπενταύγουστος δε θα μπορούσε να μη γιορταστεί με… ακόμη ένα! Στο Γιαλισκάρι το γλέντι παίρνει φωτιά και όλοι μαζί χορεύουν τον περίφημο Ικαριώτικο χορό!

 

Πηγή: ekklisiaonline.gr