Ελληνική Φουστανέλα : Σύμβολο Ελευθερίας, Ανδρείας, Αντίστασης
Η Ελληνική φουστανέλα αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά σύμβολα της Ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού. Με βαθιές ρίζες στην αρχαιότητα και σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του 1821, η φουστανέλα αντιπροσωπεύει το πνεύμα της Ελληνικής ελευθερίας, την ανδρεία και την αντίσταση.
Κατά την επανάσταση του 1821, η φουστανέλα έγινε σύμβολο αγώνα και ελευθερίας. Οι Έλληνες πολεμιστές την φόρεσαν καθώς αντιμετώπιζαν τον οθωμανικό στρατό, δίνοντας μια νέα διάσταση στο σύμβολο της φουστανέλας.
Η φουστανέλα αποτελεί σύμβολο πατριωτισμού, ανδρείας και ανεξαρτησίας. Οι Έλληνες αγωνιστές την φόρεσαν με περηφάνια καθώς αντιστάθηκαν στην οθωμανική κυριαρχία, δείχνοντας έτσι τη δέσμευσή τους στην πατρίδα και στην ελευθερία.
Έγινε τραγούδι, χορός, ζωγραφιά, σύμβολο, φόβητρο για τους εχθρούς, στολή των γενναίων, στερνός και αχώριστος σύντροφος των ηρώων.
Η φουστανέλα, είναι το πλέον χαρακτηριστικό ρούχο της Επανάστασης, ένα ένδυμα που κουβαλάει πλούσια ιστορία, μνήμες και αγώνες. Παρότι πρόκειται για φούστα, η φουστανέλα έχει καθαρά ανδρικό χαρακτήρα και πηγές υποστηρίζουν ότι έχει τις ρίζες της στο δωρικό χιτώνα της αρχαίας Ελλάδας. Μάλιστα, όπως φαίνεται από απεικονίσεις σε θραύσματα αγγείων, οι Έλληνες πολεμιστές φορούσαν φουστανέλες, από τον 12ο αιώνα.
Β. Μαυροβουνιώτη – Β. Κύρης – Α. Γεωργίεφ
Αρχικά φορέθηκε από τους αρματολούς, τους κλέφτες και τους αγωνιστές. Στη συνέχεια εξαπλώθηκε ως η επίσημη (γιορτινή) ενδυμασία όλων των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών της χώρας. Μετά την επανάσταση, όταν ο βασιλιάς Όθωνας, ο οποίος καταγόταν από τη Βαυαρία, έγινε βασιλιάς των Ελλήνων το 1833, ανακήρυξε τη φουστανέλα ως εθνική ενδυμασία της Ελλάδας και μάλιστα πόζαρε με μια τέτοια σε μια προσπάθεια να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ αυτού και του Ελληνικού λαού. Καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως αυλικό ένδυμα για την ανακτορική φρουρά, όταν επέλεξε να εμφανιστεί μ’ αυτό στις 06/02/1836, στην τρίτη επίσημη επέτειo τoυ ερχoμoύ τoυ στην Αθήνα, κατά τη θεμελίωση των ανακτόρων του Συντάγματος. Ένας ράφτης του Ναυπλίου μεταφέρθηκε με πολεμικό πλοίο στον Πειραιά, για να ντύσει ελληνοπρεπώς τον βασιλέα. Ο Όθων θα συνεχίσει να την φοράει ακόμα κι εξόριστος, ως το θάνατό του 31 χρόνια αργότερα.
Η φουστανέλα με τη σημερινή της μορφή, απαιτεί 30 μέτρα λευκού βαμβακερού υφάσματος και αποτελείται από συνολικά 400, όσα και τα χρόνια που η Ελλάδα παρέμεινε σκλαβωμένη στους Τούρκους, ορθογώνια ανισοσκελή τρίγωνα ενωμένα το λοξό με το ίσιο, η υποτείνουσα δηλαδή του πρώτου ενώνεται με την κάθετη πλευρά του δεύτερου τριγώνου. Έτσι, δημιουργείται πλούσια σούρα που ξεκινά από το ζωνάκι της μέσης. Στο ζωνάκι περνιέται κορδόνι για να δημιουργηθεί το φρύλι, ένα είδος στενού και επιμήκους συμπαγούς κυλίνδρου που συγκρατεί τη φουστανέλα σταθερά στη μέση. Οριζόντια διατεταγμένα στο ζωνάκι, τρία λευκά κουμπιά που εφαρμόζουν σε ισάριθμες κουμπότρυπες, επιτελούν τον ίδιο σκοπό. Το λευκό της χρώμα συμβολίζει την αγνότητα των αγώνων για την ανεξαρτησία. Η πραγματικότητα όμως υπήρξε πολύ διαφορετική. Η φουστανέλα ήταν λόγο της καθημερινής χρήσης της βρώμικη και λιγδιασμένη με χοιρινό λίπος για να είναι αδιάβροχη. Οι φουστανελοφόροι χρησιμοποιούσαν τις δίπλες της φουστανέλας σαν πετσέτα, για να σκουπίζουν τα χέρια τους, και σαν πατσαβούρα, για να καθαρίζουν το χαρμπί και τα μαχαίρια τους.
Η φουστανέλα οφείλει το όνομά της στην ιταλική λέξη fustana, fustagno για το φουστάνι και το υποκοριστικό -ella. Ετυμολογικά δε, προέρχεται από την αραβική λέξη Fustat, το όνομα προαστίου του Καΐρου, όπου υφαινόταν ένα ορισμένο είδος βαμβακερού υφάσματος για τη χρήση του ως πανιού στα κουρσάρικα πλοία (fusta), απ΄ όπου προήλθε και το τούρκικο fıstan. Πρόκειται τελικά για έναν λατινογενή όρο που καθιερώθηκε και στα υπόλοιπα Βαλκάνια. Επομένως, η φουστανέλα υπήρξε τελικά ένα βαμβακερό ένδυμα.
Ο φέρων την φουστανέλα ονομαζόταν φουστανελάς ή, σύμφωνα με τη ρωμέικη ονομασία, τσολιάς (από το τουρκικό çul = κουρέλι, παλιόρουχο, εξ ου τσόλι). Σε μια προσπάθεια ευφημισμού του τσολιά (αυτού που φορά τσόλια, κουρέλια), χρησιμοποιήθηκε η λέξη εύζωνας (=καλλίζωνος), κυρίως ως χαρακτηρισμός των αντρών της ανακτορικής φρουράς. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, οι άντρες της προεδρικής φρουράς αποκαλούνται περισσότερο τσολιάδες παρά εύζωνες.
Στη Ρούμελη συνηθίζονταν πιο πολύ η κοντή φουστανέλα με πολλές δίπλες – όπως σήμερα της προεδρικής φρουράς – ενώ στο Μοριά η μακριά κι όχι πολύ πυκνή.
Όπως διαβάζουμε στο presidency.gr, «η ευζωνική στολή με τη μακρά ιστορία της αποτελεί κομμάτι της εθνικής μας ταυτότητας και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, η ευζωνική στολή των οπλαρχηγών και αγωνιστών που πρωτοστάτησαν στους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους μας κατά των Οθωμανών, την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, καθιερώθηκε ως η επίσημη εθνική ενδυμασία».
Κύριο χαρακτηριστικό της στολής των ευζώνων, είναι η Ζώνη, που δηλώνει τον «καλά ζωσμένο» μαχητή. Ο Υποδήτης (πουκάμισο) έχει λευκό χρώμα, που δηλώνει την αγνότητα των αγώνων για εθνική ανεξαρτησία.
Η Φέρμελη (γιλέκο) είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στη διαδικασία κατασκευής της στολής και είναι κεντημένη με λευκά ή επίχρυσα νήματα σε σχέδια μεγάλης παραδοσιακής και λαογραφικής αξίας. Τα κυανόλευκα μεταξωτά κρόσσια στη στολή των ευζώνων, αποτελούν σύμβολο της Ελληνικής Σημαίας. Η φέρμελη είναι το γιλέκο του εύζωνα. Διαθέτει λευκά και επίχρυσα νήματα, με τα οποία απεικονίζονται σχέδια λαογραφικής σημασίας. Ένα από αυτά αποτελούν τα αρχικά Χ και Ο, τα οποία θεωρείται ότι αντιστοιχούν στις λέξεις χριστιανός και ορθόδοξος.
Και βέβαια ένα από τα ισχυρότερα σύμβολα της ευζωνικής στολής είναι το Τσαρούχι (υπόδημα) το οποίο είναι εξ ολοκλήρου χειροποίητο, κατασκευασμένο από σκληρό κόκκινο δέρμα. Ένα ζευγάρι τσαρούχια ζυγίζει περίπου 3 κιλά, καθώς στον πάτο τους φέρουν 120 καρφιά και πέταλα. Σύμφωνα με την παράδοση, στη μεγάλη μαύρη φούντα του τσαρουχιού κρύβονταν λεπίδες, χρήσιμες για τη μάχη σώμα με σώμα.
Εκείνο που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι, είναι το όνομα του καπέλου των ευζώνων. Ελάχιστοι ξέρουν ότι το καπέλο αυτό ονομάζεται Φάριο(ν) και όχι φέσι. Σύμφωνα με το presidency.gr, το κόκκινο Φάριον (καπέλο) με το εθνόσημο συμβολίζει τις θυσίες και το αίμα που χύθηκε από τους αγωνιστές στους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους, ενώ το μαύρο μεταξωτό του θύσανο, συμβολίζει τα δάκρυα και το πένθος. Η μαύρη φούντα που κρέμεται από το κόκκινο φάριο (ή φάρεο) θεωρείται ότι συμβολίζει το δάκρυ του Χριστού στη Σταύρωση. Είναι φτιαγμένο από χοντρή τσόχα χρώματος κόκκινο και φέρει στο κέντρο το Εθνόσημο. Σε άλλες περιόδους έφερε την Βασιλική Κορώνα.
Σημαντικό εξάρτημα της φουστανέλας των αξιωματικών αλλά και γενικά των αγωνιστών ήταν το σελάχι, μια ζώνη θήκη όπου έβαζαν τα όπλα τους και στο ύψος του γονάτου οι υφαντές καλτσοδέτες ή γονατάρες.
Ορισμένοι μελετητές αναφέρουν ότι η φουστανέλα προέρχεται από μια σειρά αρχαίων Ελληνικών ενδυμάτων όπως το χιτώνιο (ή χιτώνας). Ένα ανάγλυφο άγαλμα του 5ου αιώνα π.Χ. ανακαλύφθηκε στο σπήλαιο της Βάρης, στην Αττική, από τον Charles Heald Weller της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, το οποίο απεικονίζει έναν λιθοξόο, τον Αρχέδημο τον Νυμφόληπτο, που φοράει ένα ένδυμα που μοιάζει με φουστανέλα- ο κοντός χιτώνας που φοράει είναι δεμένος σε πτυχώσεις στη μέση σαν φουστανέλα, κάτι που ήταν συνήθης πρακτική κατά τη διάρκεια γεωργικών ή άλλων χειρωνακτικών εργασιών.
Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, φορούσαν μια πλισέ φούστα γνωστή ως podea (ελληνικά: ποδιά). Ο φορέας της ποδιάς σχετιζόταν είτε με έναν τυπικό ήρωα είτε με έναν ακριτικό πολεμιστή και μπορεί να βρεθεί σε ευρήματα του 12ου αιώνα που αποδίδονται στον αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνό (1143-1180).
Το αρχαιότερο ανάγλυφο που απεικονίζει φουστανέλα, βρίσκεται στο Σπήλαιο Νυμφολήπτου. Η φουστανέλα είναι ουσιαστικά η εξέλιξη του ανδρικού δωρικού χιτώνα. Μελετητές αναφέρουν σχετικά με την φουστανέλα πως προέρχεται από μια σειρά αρχαίων ελληνικών ενδυμάτων, που έκαναν την εμφάνισή τους εκείνη την εποχή, όπως ο χιτώνας. Σε βυζαντινά όστρακα και αγγεία (κεραμική), πολεμιστές εμφανίζονται να φέρουν όπλα, φορώντας την βαριά πολύπτυχη φουστανέλα.
Πηγές : Διαδίκτυο
Andro.gr https://www.andro.gr/apopsi/foustanela-1821-dress-code/
Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας https://www.presidency.gr/menu-pf-arxiki/
https://el.wikipedia.org
Πηγή: xoreytis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου